فرايندهاي غالب شكل‌زا در تشكيل توده‌هاي ماسه‌‌اي مناطق ساحلي، مطالعه موردي: جلگه غربي مكران

ناپايداري و تحرك تپه‌هاي ماسه‌اي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي برنامه‌ريزي و مديريت در جلگه‌هاي ساحلي مناطق خشك است. توده‌هاي ماسه‌اي بر اثر عوامل مختلفي در مناطق ساحلي ايجاد مي‌شوند و بررسي چگونگي تشكيل و تكوين آنها در برنامه‌ريزي‌ها و مديريت محيطي منطقه ساحلي داراي اهميت فراوان است. هدف اصلي اين پژوهش شناسائي مهمترين عوامل تأثيرگزار بر پراكندگي توده‌هاي ماسه‌اي در بخش غربي جلگه مكران است. توزيع فضائي لندفرم‌هاي ژئومورفولوژي، سرعت و جهت باد و اطلاعات امواج، داده‌هاي اين تحقيق هستند. نقشه‌هاي توپوگرافي، نقشه‌هاي زمين‌شناسي، تصاوير ماهواره‌اي، GPS و نرم‌افزارهاي رايانه‌اي از جمله WRPLOT View Freehand, و Arc GIS، ابزار تحقيق بودند. پس از تهيه نقشه ژئومورفولوژي، با استفاده از معادله موليتور و نرم‌افزار WRPLOT View، گل‌بادها و گل‌موج‌هاي ساحلي منطقه ترسيم شد. جهت حركت و گسترش يافتگي توده‌هاي ماسه‌اي بر سطح جلگه نيز به كمك عكس‌هاي هوائي، تصاوير كارتوست پي فايو و اي‌تي‌ام مثبت مورد بررسي قرار گرفت. تغييرات ماهانه دبي آب و هيدروديناميك رودخانه‌هاي اصلي منطقه با استفاده از گردآوري نتايج ساير مطالعات و آمار ايستگاه‌هاي هيدرومتري بررسي شد. بر اساس يافته‌هاي تحقيق موقعيت و پراكندگي توده‌هاي ماسه‌اي ساحلي تابع باد نيست و بيشتر متأثر از ويژگي‌هاي ژئومورفولوژيك پيش‌كرانه جزر و مدي و هيدروديناميك ساحلي است. پراكندگي توده‌هاي ماسه‌اي سطح جلگه ساحلي نيز بيش از اينكه تابع باد باشد، متأثر از جهت كشيدگي جلگه نسبت به باد غالب منطقه و وسعتي از بستر سيلابي و بسترهاي قديمي رودخانه‌اي است كه در معرض باد غالب قرار دارد.