تبيين اثر قوميت بر دلبستگي مكاني در شهرهاي چند قومي پژوهش موردي: مناطق يك و دو شهر زاهدان

دلبستگي مكاني از شالوده‌هاي هويت فردي، سرمايه اجتماعي، مشاركت و آمادگي شهروندان براي فداكاري به‌منظور توسعه و ارتقاي مكان و محله است؛ به اين اعتبار، نبود يا ضعف دلبستگي ‌مكاني، آسيب و چالشي آشكار تلقي مي‌شود.هدف پژوهش حاضر، آزمون ارتباط ميان عنصر قوميت شهروندان با شاخص دلبستگي‌ مكاني‌ آنها به محله اقامتشان است. اين پژوهش به‌لحاظ هدف، كاربردي و به‌لحاظ روش، توصيفي تحليلي و روش گردآوري داده‌ها، پيمايشي است. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه ‌بسته پژوهشگرساخته است كه با نمونه‌گيري تصادفي دومرحله‌اي و با حجم نمونه 380 واحد در 5 محدوده زاهدان انجام شد. مدل‌هاي ‌تحليل عبارت‌اند از: ANOVA، كاي دو، T تك‌نمونه‌اي، T نمونه‌هاي مستقل، و براي آزمون تكميلي، مدل‌هاي كندال تائو b، كندال تائو c، سامرز d و لامبدا به كار رفت. روايي ابزار با نظر استادان خبره و پايايي پژوهش با آلفاي كرونباخ (85/0) تأييد شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد شاخص دلبستگي مكاني شهروندان زاهدان به گونه معناداري كمتر از حد متوسط است. همچنين برخلاف فرضيه پژوهش، ارتباط معناداري ميان عنصر قوميت شهروندان با شاخص دلبستگي‌ مكاني آنها ديده نشد؛ اين در حالي است كه شاخص ميزان دلبستگي مكاني شهروندان با شاخص مرغوبيت فضايي ‌محله ارتباطي معنادار دارد. ميزان دلبستگي مكاني شهروندان نيز به گونه‌اي معنا‌دار با شاخص ميزان خدمات شهري محله مرتبط است؛ بنابراين پيشنهاد مي‌شود به‌منظور ارتقاي هويت فردي، سرمايه اجتماعي، مشاركت و آمادگي شهروندان براي توسعه محله‌اي، ميزان دلبستگي ‌مكاني آنها ارتقا يابد. براي ارتقاي دلبستگي مكاني شهروندان، ارتقاي خدمات شهري در سطح محله اجتناب‌ناپذير است؛ زيرا برخلاف تصور عام همگني‌ ناشي از عنصر قوميت سبب دلبستگي مكاني نمي‌شود؛ بلكه مرغوبيت ‌فضايي محله و سطح‌ خدمات آن دلبستگي مكاني را ايجاد مي‌كند و تعميق مي‌بخشد. نوآوري پژوهش در اين است كه تاكنون در ايران ارتباط شاخص دلبستگي مكاني با عنصر قوميت شهروندان بررسي و تبيين نشده است