مقايسه اثربخشي روايت‌درماني و رفتاردرماني عقلاني‌ هيجاني بر نگراني از بدريختي بدن و افسردگي زنان با تجربه جراحي پستان: پيگيري 4 ماهه

Comparison of the Effect of Narrative Therapy and Rational Emotional Behavior Therapy on Body Dysmorphic Concern and Depression in Women with Breast Surgery Experience: A Four-month Follow-up

زمينه و هدف: عمل ماستكتومي زنان را دچار نگراني از بدريختي بدن و افسردگي مي‌كند؛ كه اين امر باعث اختلال در عملكرد آن‌ها مي‌شود. از اين‌رو لازم است روش‌هاي مناسب درماني براي اين گروه در نظر گرفته شود. هدف از انجام اين پژوهش، مقايسه اثربخشي روايت‌درماني و رفتاردرماني عقلاني‌ هيجاني بر نگراني از بدريختي بدن و افسردگي زنان با تجربه جراحي پستان بود. روش بررسي: روش اين پژوهش نيمه‌آزمايشي و از توع پيش‌آزمون- پس‌آزمون و پيگيري با گروه كنترل بود. شركت‌كنندگان پژوهش شامل زنان ماستكتومي‌شده شهر تبريز بود كه در سال 1397 مشغول گذراندن دوره پرتودرماني خود بودند كه با استفاده از نمونه‌گيري در دسترس انتخاب، و به‌صورت تصادفي در سه گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. ابزارهاي اندازه‌گيري، سياهه نگراني از تصوير بدن و پرسشنامه افسردگي بك (ويرايش دوم) بودند. آزمودني‌هاي گروه‌هاي روايت‌درماني و رفتاردرماني عقلاني هيجاني درمان مختص گروه خود را در 8 جلسه 1.5 ساعته دريافت كردند. تجزيه و تحليل يافته‌ها از طريق آزمون تحليل واريانس آميخته با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني و با كمك نرم‌افزار آماري SPSS-24 انجام گرفت. يافته‌ها: ميانگين متغير نگراني از بدريختي بدن گروه روايت‌درماني در پيش‌آزمون (40/59)، گروه رفتاردرماني عقلاني هيجاني (80/58) و گروه كنترل (90/60)؛ و ميانگين متغير افسردگي گروه روايت‌درماني در پيش‌آزمون (00/23)، گروه رفتاردرماني عقلاني هيجاني (80/22) و گروه كنترل (70/22) بود. نتايج نشان داد كه در پس‌آزمون، نمره نگراني از بدريختي بدن گروه روايت‌درماني (30/22) و رفتاردرماني عقلاني هيجاني (20/49) در مقايسه با گروه كنترل (90/63) كاهش يافته (001/0>P)، و نيز نمره افسردگي گروه روايت‌درماني (50/16) و رفتاردرماني عقلاني هيجاني (20/16) نسبت به گروه كنترل (20/22) كم‌تر شده است (001/0>P). همچنين نتايج نشان داد كه در مرحله پيگيري، اثر روايت‌درماني بر متغير نگراني از بدريختي بدن (50/23) و افسردگي (60/16)، و اثر رفتاردرماني عقلاني هيجاني بر نگراني از بدريختي بدن (50/49) و افسردگي (90/16) ماندگار است (001/0>P). همچنين نتايج نشان داد كه تأثير روايت‌درماني بر نگراني از بدريختي بدن بيش‌تر از تأثير رفتاردرماني عقلاني هيجاني در مراحل پس‌آزمون و پيگيري است (001/0>P)؛ اما تأثير روايت‌درماني و رفتاردرماني عقلاني هيجاني بر افسردگي در مراحل پس‌آزمون و پيگيري متفاوت از هم نيست (05/0>P).

Abstract: (386 Views) Background & Aim: The mastectomy increases the chance of body dysmorphic concern and depression among women, which can impair their functioning. This study aimed to compare the effect of narrative therapy and rational emotive behavior therapy on the body dysmorphic concern and depression in women with breast surgery experience. Materials and Methods: This quasi-experimental study had a pretest-posttest design and a follow-up. The statistical population included mastectomized women in Tabriz, Iran undergoing radiotherapy, who were selected by available sampling and randomly divided into three experimental and control groups in 2018. Data collection tools were body image concern inventory and Beck’s depression inventory. Members of both experimental groups received treatment in eight sessions of 1.5 hours. Data analysis was performed in SPSS version 24 using repeated measures ANOVA and Bonferroni post hoc test. Results: The posttest results showed that the score of body dysmorphic concern decreased in the narrative therapy and emotional behavior therapy groups, compared to the control group, and the depression score decreased in the mentioned groups, compared to the control group. In the follow-up, the effect of narrative therapy on the body dysmorphic concern (23.50) and depression (16.60) and the effect of emotional behavior therapy on body dysmorphic concern (49.50) and depression (16.90) was sustainable. However, narrative therapy had a higher impact on body dysmorphic concern, compared to raitonal emotional behavior therapy, in the posttest stage. Conclusion: Narrative therapy and rational emotive behavior therapy resulted in release from metanarratives and change of irrational beliefs, which led to decreased body dysmorphic concern and depression in women with breast surgery. Therefore, these methods could be used as effective clinical interventions for these patients.