معناشناسي «تكفير» در قرآن كريم با تأكيد بر روابط هم‌نشيني و جانشيني

واژگان در قرآن كريم تنها و جداي از يكديگر به كار نرفته‌اند و معناي محسوس و ملموس خود را دقيقاً از مجموع دستگاه ارتباطي كه با هم دارند به دست مي‌آورند. مطالعه حاضر در پي آن است كه با بهره‌گيري از رويكرد معناشناسي زباني به مفهوم «تكفير» بپردازد. در گام اول ضمن بررسي معناي لغوي، اصطلاحي و مشتقات اين مفهوم، به مفاهيم هم‌نشين و جانشين آن نيز پرداخته مي‌شود تا در سايه آن به مؤلفه‌هاي معنايي «تكفير» دست يافته شود و در گام دوم حوزه‌هاي معنايي «تكفير» بررسي خواهد شد. برآيند بررسي مفاهيم هم‌نشين و جانشين «تكفير» حاكي از آن است كه ميان مفهوم «غفران» و «تكفير» رابطه معنايي برقرار است. براين‌اساس «غفران» مي‌تواند جانشين «تكفير» در نظر گرفته شود. از ميان مؤلفه‌هاي مشترك «تكفير» و «غفران» مي‌توان به ايمان، عمل صالح، توبه، تقوا، جهاد و هجرت اشاره كرد. همچنين علاوه بر مفهوم غفران، مفاهيم اصلاح، اذهاب، عفو و محو نيز با مفهوم «تكفير» در يك حوزه معنايي قرار دارند.