تصوير سازي كتب چاپ سنگي، بازتاب تحولات صنعتي و فرهنگي ايران در دوران قاجار

كنش تحولات اجتماعي ايران در دوران قاجار به ويژه تحولات فرهنگي و صنعتي، سرآغاز شكل‌گيري گونه‌هاي نويني در ساختار نقاشي ايراني از جمله تصويرسازي كتب چاپ سنگي گرديد. سؤال اين مقاله آن است كه تحولات مذكور چه نقشي در ايجاد تصويرسازي كتب چاپ سنگي بر عهده داشت و پيامدهايش چه بود؟ زيرا از يكسو تحولات صنعتي جامعه از جمله ورود و رواج چاپ سنگي مهم‌ترين عامل فني در توليد اين گونه نوين بود و از سويي ديگرگسترش رفت و آمدهاي متقابل هنرمندان ايراني و اروپايي بستر ايجاد تجمع فرهنگي در سبك تصويرسازي كتب چاپ سنگي و كليت نقاشي ايراني را به وجود آورد. اين مقاله از نوع كيفي و به روش تحليلي است. شيوه گردآوري اطلاعاتش مبتني بر داده‌هاي كتابخانه‌اي و مطالعه اسناد تصويري است. در خصوص وجود روابط انضمامي ميان هنر و جامعه در حوزه جامعه شناسي هنر بحث‌هاي متنوعي وجود دارد، اما به ‌منظور تحقق تحليلي صحيح از موضوع، تركيبي از نظريه تراوش فرهنگي و بازتاب به‌ عنوان يك ابزار روش شناختي به نظر مناسب مي‌باشد. هدف اين مقاله، بيان آن است كه تحولات اجتماعي اين دوران، افزون برآنكه سرآغاز شكل‌گيري سبك تصويرسازي كتب چاپ سنگي بود منجر به تجمع فرهنگي در ساختار نقاشي ايراني گرديد و در عرصه چاپ پيامدهايي چون عمومي‌سازي نقاشي و خروج آن از انحصار طبقه‌ي فرادست جامعه، ايجاد موضوعات نوين با مخاطبان جديد و مشاركتي معين در فرهنگي فني بر جاي گذاشت و در نهايت اينكه توانمند به تداوم سير تكويني نقاشي ايراني گرديد.