نقد و بررسي مباني برهان حدوث متكلمين دربارۀ‏ اثبات خدا

مسأله‏ي اثبات وجود خداوند همواره مورد توجه فلاسفه و متكلمان بوده است. در اين راستا براهين متعددي ارائه شده است كه يكي از آن‌ها برهان حدوث است. در اين برهان، كه عمدتاً به وسيله متكلمان مورد استفاده قرار مي‏گيرد، حدوث زماني شيء حادث موجب نيازمندي آن به علت شناخته مي‏شود. ادعاي متكلمان در اين برهان اين است كه هر امر حادثي نيازمند علتي است كه او را از نيستي به هستي مي‌رساند. اگر اين علت نيز امر حادثي باشد او هم نيازمند علتي ديگر خواهد بود. علت سوم هم اگر مانند امر اول و دوم امري حادث باشد او نيز نيازمند علتي ديگر خواهد بود و.... از آنجا كه تسلسل در علتها محال است، سلسله حوادث در نهايت بايد به علتي ختم شود كه ديگر حادث نباشد؛ يعني امري قديم باشد و سابقه نيستي و عدم در آن راه نداشته باشد. اين مقاله ضمن تبيين برهان حدوث متكلمان به بيان اشكالات وارده بر آن‌ها مي‌پردازد و در پايان نتيجه گرفته مي‌شود كه اگر برهان حدوث را از ديدگاه علامه طباطبايي بر مبناي حركت جوهري تقرير كنيم، برهان مفيد و پيروزي خواهد بود.