عنوان مقاله :
ارتباط دماي سطح آب دريا ها با بارش هاي سيل آسا در غرب ايران (مطالعه موردي :آوريل 2016)
پديد آورندگان :
تاجبخش ، سحر پژوهشكده هواشناسي , غفاريان ، پروين پژوهشگاه اقيانوسشناسي و علوم جوي تهران , پگاه فر ، نفيسه پژوهشگاه اقيانوسشناسي و علوم جوي تهران
كليدواژه :
دماي سطح آب , همرفت , باران هاي سيل آسا , ارتفاع ژئوپتانسيلي , فشار تراز دريا , بارش ماهانه
چكيده فارسي :
بارشهاي سيلآساي (زمستان 2015 و بهار 2016) در كشور خسارات مالي و گاهي جاني جبرانناپذيري را به همراه داشته است. بررسي دادههاي ديدباني نشان ميدهند كه مقدار مجموع بارش در برخي از ايستگاههاي واقع در غرب كشور در ماه آوريل 2016 بيش از 3 برابر ميانگين بلندمدت آنها ميباشد. افزايش دماي آب سطح درياها ميتواند نقش مهمّي در اين رخداد داشته باشد. از اين رو، در اين پژوهش ارتباط وقوع اين بارشها با تغييرات دماي سطح آب درياهايي كه رطوبت لازم براي توليد بارش را در كشور ايران فراهم ميسازند، به صورت موردي بررسي شده است. مطالعه موردي، رخداد سيلاب استان خوزستان در ماه آوريل 2016 ميباشد. نتايج اين بررسي نشان ميدهد كه دماي سطح آب درياهاي سرخ، مديترانه و غرب اقيانوس هند، در برخي نقاط، تا C° 3 افزايش داشتهاند. اين وضعيت با كاهش دماي هوا تا C°1 در جنوب و جنوبغرب ايران و افزايش آن تا C° 2 در شمالغرب ايران به وقوع پيوسته است. در سطح زمين نيز بيهنجاري افزايشي فشار 1 هكتوپاسكال در تراز دريا و افت ارتفاع تا 20 متر در تراز 500 هكتوپاسكال در الگوهاي ميانگين ماهانه از ديگر نتايج اين مطالعه ميباشد. به اين ترتيب سطح آب درياها گرم و هواي روي آن سرد شده است كه در تقويت شرايط جوي براي وقوع همرفت بسيار مؤثر است. از سوي ديگر با توجه به همگرايي جريانات جنوبي (از جنوب به شمال) و غربي، انتقال رطوبت از درياي سرخ، درياي عمان و غرب اقيانوس هند به سمت ايران بهتر انجام ميشود كه ميتواند تقويت بارشها را در دامنههاي رشته كوه زاگرس و حاشيه غربي كشور افزايش دهد. به اين ترتيب ديده ميشود كه بيهنجاري مثبت دماي سطح آبها كه با كاهش دماي ستون هواي روي آن همراهي ميشود منجر به وقوع همرفتهاي شديد روي درياها شده و قطعاً در وقوع بارانهاي سيلآسا در منطقه سهم داشته است.