پديد آورندگان :
خدادوست محمود دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - دانشكده طب سنتي - گروه طب سنتي , پارسا الهام دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - دانشكده طب سنتي - گروه طب سنتي , مجاهدي مرتضي دانشگاه علوم پزشكي بابل - پژوهشكده سلامت - دانشكده طب ايراني - مركز تحقيقات طب سنتي و تاريخ علوم پزشكي - گروه تاريخ پزشكي , چايچي رقيمي مهشيد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - دانشكده طب سنتي - گروه طب سنتي , ايلخاني رضا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - دانشكده طب سنتي - گروه طب سنتي , زارعيان آرمين دانشگاه علوم پزشكي ارتش جمهوري اسلامي ايران - گروه پرستاري , مكبري نژاد روشنك دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي - دانشكده طب سنتي - گروه طب سنتي , عليزاده وقاصلو مهدي دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده طب سنتي - گروه طب سنتي
چكيده فارسي :
بيماريهاي گوارشي از معضلات نظام سلامت در دنيا مي باشد. از منظر طب ايراني، معده مرحله دوم هضم را آغاز مي كند و عملكرد آن نقش مهمي در سلامت يا بيماري انسان دارد. منابع مكتوب طب ايراني شاخص هاي فراواني جهت تعيين مزاج سلامت و بيماري معده مطرح نموده اند. هدف از اين مطالعه، جمع بندي شاخص هاي تشخيص مزاج هاي معده جهت كمك به تشخيص دقيقتر وضعيت سلامت يا بيماري معده مي باشد.مواد و روش ها: در اين مطالعه مروري، 11 منبع معتبر طب ايراني مطالعه و پايگاه هاي علمي scopus، pubmed، science direct، google scholar، elsevier، web of science و نمايه هاي فارسي sid، iran doc، magiran جستجو و ديدگاههاي موجود جمع بندي گرديد.يافته ها: در منابع طب ايراني شاخص هاي انواع مزاج ها و سوءمزاج هاي معده مطرح گرديده است. 17 مقاله با موضوع بيماري هاي معده از منظر طب ايراني يافت شد كه يك مورد صرفا به بررسي علايم معده پرداخته بود و بقيه فقط اشاراتي به شاخص ها داشتند. از مهمترين شاخص هاي مورد توجه منابع در تعيين انواع مزاج هاي معده چگونگي هضم، تمايل به خوراكي ها با طبع خاص، عطش، اشتها، آروغ، رطوبت و طعم دهان، وضعيت زبان و دهان، نفخ، كيفيت مواد دفعي، سرعت عبور و انحدار مواد غذايي، ترش كردن، سوزش معده، درد معده و ملمس معده مي باشد.نتيجه گيري: منابع طب سنتي ايراني بطور كامل شاخص هاي مزاج معده را ذكر كرده اند، كه مي توان از آنها جهت تشخيص و درمان موثرتر و حتي پيشگيري از بيماري هاي معده و همچنين طراحي و اعتبار سنجي ابزار استاندارد تعيين مزاج معده استفاده كرد.
چكيده لاتين :
Digestive diseases are one of the problems of the health system in the world. From the perspective of Persian medicine, the stomach begins the second stage of digestion and its function plays an important role in human health or illness. The written sources of Persian medicine have been widely used to determine the health of the stomach. The purpose of this study is to summarize indices of Mizaj-e-Meda (Temperament of Stomach) identification to help better diagnose the status of health or illness of stomach.
METHODS: In this review article, 11 valid Iranian medicine sources and scientific databases of Scopus, PubMed, Science Direct, Google Scholar, Elsevier, and web of science as well as Persian indices of SID, Iran Doc, Magiran were searched and the existing views were summarized.
FINDINGS: In the sources of Persian medicine, the indices of different types of Mizaj (temperament) and Su-e-mizaj (abnormal temperament) have been proposed. Seventeen articles on the subject of gastric diseases in Persian medicine were found; one case merely examined gastric symptoms, while others only slightly referred to the indices. Some of the most important indices considered in these sources for identifying the type of Mizaj-e-Meda were the way of digestion, desire for food according to the type of Mizaj (temperament), thirst, appetite, burrow, moisture and taste of the mouth, tongue and mouth condition, flatulence, quality of waste matter, speed of food passage, sour stomach, burning stomach, stomach ache and stomach malmas (touch).
CONCLUTIONS: Persian medicine sources have fully cited gastric indices, which can be used for a more effective diagnose and treatment and even prevention of gastric diseases, and can also be used for designing and validating standard scales for Mizaj-e-Meda (Temperament of Stomach) identification.
