بررسي تاثير آموزش مهارت فرزندپروري توسط همتا بر ارتباط والد- فرزندي در خانواده هاي كولي ساكن ميدان هرندي شهر تهران

An Investigation into the Effect of Training peer-based Parenting Skills on Parent-Child Relationships in Roma Families Residing in Harandi Square, Tehran, Iran

مقدمه كيفيت فرزندپروري عامل عمده اي در رشد و تكامل فرزندان مي باشد كه نامناسب بودن آن در كنار تعارضات خانوادگي و فقدان رابطه گرم و مثبت با والدين همچنان كه در خانواده هاي كولي موسوم به غربت شاهد آن هستيم، منجر به بروز مشكلات روحي و جسمي و اجتماعي در آينده فرزندان مي شود. هدف پژوهش حاضر بررسي تاثير آموزش مهارت فرزندپروري توسط همتا بر رابطه والد- فرزندي بود. روش كار در اين كارآزمايي باليني تصادفي قبل و بعد با گروه كنترل، 60 والد (مادر) داراي كودك 6-12 سال مشغول تحصيل در مدرسه صبح رويش (مخصوص كودكان كار) از بين خانواده هاي كولي (غربت) ساكن ميدان هرندي شهر تهران كه داراي معيار ورودي به پژوهش بودند انتخاب شدند در سال 1396 (بر اساس فرمول حجم نمونه براي قرارگيري در گروه كنترل و مداخله با تخصيص تصادفي). ابزار جمع آوري داده پرسشنامه مقياس رابطه والد فرزندي فرم مربوط به مادر بود كه به وسيله فرزندان و با كمك پژوهشگر قبل، بلافاصله و 6 ماه بعد از مداخله تكميل شد، همچنين پرسشنامه جمعيت شناختي قبل از مداخله براي كسب اطلاعات از مادران و با كمك پژوهشگر تكميل شد. 5 نفر از مادران بر اساس معيار انتخاب همتايان در پژوهش حاضر انتخاب و آموزش داده شدند. بعد از تشخيص توانايي آنان در ارائه مطالب توسط روانشناس گروه، همتايان آموزش ديده به مادران در گروه مداخله آموزش دادند. براي انجام مداخله مادران به 6 گروه تقسيم شدند و هر گروه به يك همتا براي آموزش داده شد. با توجه به اينكه جلسات هفتگي تشكيل مي شد به هر گروه يك روز از هفته براي آموزش اختصاص داده شد كه در مجموع طي دو ماه مداخله انجام شد. در جلسات تشكيل شده همتايان، پژوهشگران و روانشناس گروه هم حضور داشتند. آموزش مهارت فرزندپروري بر مبناي برنامه فرزندپروري مثبت در 4 كارگاه آموزشي 2 ساعته هفتگي به روش بحث گروهي و ايفاي نقش به همراه 4 جلسه 2 ساعته هفتگي آموزش همزمان با آشپزي، جلسات دورهمي در خانه مادران به صرف صبحانه و يا هنگام تورهاي زيارتي توسط همتايان انجام شد. گروه كنترل آموزشي دريافت نكرد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون t مستقل و زوجي و كاي دو تجزيه و تحليل شدند. يافته ها آزمون t مستقل نشان داد، ميانگين نمرات رابطه والد- فرزندي بين دو گروه قبل، 1 روز و 6 ماه بعد از مداخله اختلاف معناداري از نظر آماري با هم داشتند. نتيجه گيري نتايج نشان داد آموزش فرزندپروري توسط همتا بر بهبود ارتباط والد - فرزندي در خانواده هاي كولي موثر بوده است ولي اين گروه همچنان نياز به مداخلات آموزشي بيشتر و مداوم در زمينه مراقبت از فرزند و فرزندپروري به خصوص توسط افرادي كه دانش لازم در اين زمينه را دارند مانند پرستاران حرفه اي كودكان نياز دارند.

Abstract Introduction: Parenting quality is a major cause of growth and development in children, but its inappropriateness along with the familial conflict and the lack of warm and positive relationship with parents in Roma families, called the Gorbat groups, leads to the psychological, physical and social problems in the child future. The present study aimed to investigate the effect of peer parenting skill training on the parent/child relationship. Methods: In this randomized controlled clinical trial (RCT) before and after the intervention, 60 parents (mothers) with 6-12 year-old children, who were studying at Sobherouyesh School (for child labor) and had the eligibility for inclusion in the research, were randomly selected from Roma families (Gorbats) living in Harandi Square of Tehran City in the year 2016 (based on the sample size formula for inclusion in the controland intervention group with random allocation). Parent-child relationship scale questionnaire relating to the mother was the data collection tool which was collected by children with the help of researchers before, after and 6 months after the intervention. Furthermore, the demographic questionnaire before the intervention was completed to collect data from mothers with the help of researchers. Five mothers were selected as peers according to the peer selection criterion in the present study and trained. After recognizing their abilities to present the content, by psychologist of group, the trained peer group taught mothers in the intervention group. For intervention, mothers were divided into 6 groups each which was allocated to a peer for training. Regarding the fact that sessions were weekly, each group received training a day per week, and the intervention was completed in two months. The researchers and psychologists of group also attended in sessions which held by peers. Parenting skills were taught to them based on the positive parenting program, which was run in four weekly 2-hour workshops by group discussion and role play along with four weekly 2-hour sessions simultaneous with cooking, regular sessions in mother s houses for breakfast or during pilgrimage tours, by researchers for peers. The control group did not receive any training. Data analysis was done using SPSS software, independent and paired t-tests, Chi-square test. Results: The independent t-test indicated that the mean score of parent-child relationship in the mother form was significantly different in two groups after and 6 months after the intervention (P<0.05). Conclusions: The results indicated that the peer parenting training affected the improvement of mother- child relationship in itinerant families, but this group still needed further and ongoing training intervention in the field of parenting and child care especially by persons who have necessary knowledge in this field as professional pediatric nurses.