تحليلي بر عملكرد ابوايوب مورياني در عصر منصور عباسي (136ـ154ﻫ.ق)

در دوره اوّل خلفاي عباسي (132ـ232ق)، با توجه به سياست به­كارگيري ايرانيان در امور مملكت داري، زمينه حضور افراد و خاندان هاي ايراني در دستگاه خلافت فراهم شد. عملكرد مطلوب و توانايي ايرانيان در مناصب اداري، سبب شد كه برخي از آنان حتي تا منصب وزارت نيز پيش بروند. يكي از وزراي ايراني اين دوره، ابوايوب مورياني (154ق) است. او طي هفده سال حضور در دربار منصور، در سياست‌گذاري ها و ديگر امور مربوط به خلافت، به ايفاي نقش پرداخت. اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه اي، در پي آن است تا نقش ابوايوب مورياني و خط مشي او را به‌عنوان يك ديوان‌سالار ايراني در دستگاه خلافت عباسي مورد واكاوي قرار دهد. يافته هاي پژوهش، نشان‌دهنده تمايز مورياني در منصب وزارت در مقايسه با ديگر وزراي ايراني مانند ابوسلمه خلال و خالد برمكي است. وي در دوران وزارت خود، افزون بر مشورت‌دهي به خليفه، پيگير منافع شخصي خود هم بود و با دسيسه‌چيني عليه ديگر رجال فعالِ زمانه خويش، گونه اي از قدرت طلبي و سلطه جويي انحصارگرايانه را در عملكرد خود باقي گذاشت