عوامل گسترش هژموني شيعه در عصر صفويه

ابعاد فرهنگي ـ مذهبي دوران صفويه (907 – 1187ق) و ريشه‌هاي انديشه‌اي آن، كم و بيش به وسيله پژوهش‌گران بررسي گرديده است. با اين حال، كاربست برخي نظريه‌ها مي‌تواند نگاه‌هاي تحليلي و تعليلي را براي واكاوي دوره‌هاي تاريخي و گذارهاي فرهنگي قوت بخشد. مقاله حاضر مي‌كوشد براساس نظريه هژموني گرامشي به عنوان يكي از مهم‌ترين نظريه‌هاي سياسي _ فرهنگي قرن بيستم ميلادي و با تكيه بر اسناد تاريخي  و روش توصيفي_ تحليلي، عوامل هژموني فرهنگي شيعه را در دوران صفويه بررسي نمايد. بر اساس يافته‌هاي اين مقاله، مواردي مانند توسعه سازمان روحانيت در نقش يك نهاد انديشه‌محور، حمايت از فقهاي برجسته به عنوان نخبگان فرهنگي براي گسترش مذهب رسمي حكومت، ترويج آيين‌هاي مذهبي براي كاميابي در روياروي‌هاي فرهنگي و اهتمام به مقدسات شيعه با هدف يكسان‌سازي فرهنگ عاميانه از عوامل ايجاد اين هژموني بوده است.