مشكلات صنعت نشر كتابِ ايران: مبتني‌بر مرور متون

هدف. هدف مطالعه حاضر، شناسايي مشكلات صنعت نشر كتاب ايران، بر اساس ديدگاه منتشرشدۀ متخصصان و پژوهشگران حوزۀ نشر است. روش‌شناسي. در اين پژوهش، از روش تحليل محتواي استفاده شده است. جامعه آماري مورد مطالعه مقالات، كتاب‏هاي و پايان‏نامه‏هاي است كه در ايران منتشر شده و موضوع آنها با نشر كتاب ايران در ارتباط است. در فرآيند مطالعه متون، تنها به اطلاعاتي استناد شده كه حاصل پژوهش‏ها و يا تجربيات زيسته پژوهشگران بوده است. يافته‌ها. يافته‌‏هاي نشان مي‏دهد، نابساماني وضعيت توزيع كتاب، حرف‌ه‏اي نبودن بخش اعظم ناشران و نداشتن تخصص كافي در حوزه نشر و بي‌‏توجهي به سازوكارهاي اقتصادي در توليد، توزيع و مصرف كتاب مهم‏ترين مشكلات حرفه‌‏اي (درون صنفي) صنعت نشر محسوب مي‌‏شود. در بخش مشكلات بيروني يافته‌ها نشان مي‌دهد نبود فرهنگ كتابخواني در ايران و عدم ترويج كتابخواني از سوي نهادهاي آموزشي، مهم‏ترين مشكل فرهنگي؛ و نبود نهادهاي صنفي (اتحاديه نشر) قوي و تاثيرگذار و عدم توسعه كتابخانه‏‌ها به‏‌ويژه كتابخانه‌‏هاي عمومي و مدارس ـ و نبود آرامش فكري و روحي مردم، مهم‏ترين مشكلات اجتماعي بوده است. نگرش صرفا فرهنگي و بي‌‏توجهي به سازوكارهاي اقتصادي مهم‏ترين مشكل اقتصادي صنعت نشر و مميزي كتاب و ناركارآمدي قوانين مرتبط با حق نشر (مؤلف) و همچنين دخالت بيش‏از حد دولت در نشر به‏عنوان مهم‏ترين مشكلات سياسي صنعت نشر مطرح شده‏اند. نتايج. بررسي متون نشان مي‌دهد كه مشكلات موجود در صنعت نشر به دو دسته عمده مشكلات دروني (درون صنفي) و بيروني (برون صنفي و فرهنگي، احتماعي، اقتصادي و سياسي) قابل دسته بندي است و حل يكي بدون ديگري امكان‌پذير نيست.