تحليل نگرش شخصيت‎هاي يك داستان كوتاه بر اساس نظريه كاركردهاي نگرش مطالعه موردي تك داستان «يك روايت معتبر درباره‏ كشتن» اثر مصطفي مستور

داستان، به‌مثابه يك مدل از جامعه، رسانه‎اي است كه قادر به بازنمايي جنبه‎هاي مختلف رواني و اجتماعي انسان‎ها و افزايش توانايي‎هاي اجتماعي و موجب جامعه‎پذيري و تغيير در ابعاد شخصيتي انسان‏هاست. اين پژوهش، به شيوه كتابخانه‏اي، مبتني بر پژوهش كيفي و تحليل محتوا، نگرش شخصيت‏هاي داستان كوتاه «يك روايت معتبر درباره كشتن» را بر اساس مطالعات روان‎شناسي اجتماعي «نگرش» و «كاركرد نگرش» بررسي و نگرش افراد را در روابط فردي، بينافردي و اجتماعي نسبت به رفتار انحرافي «قتل» تحليل كرده است. مصطفي مستور در اين داستان، جنبه‌هاي مختلف نگرش‏ مثبت و منفي چند طيف از مردم جامعه را نسبت به قتل به تصوير كشيده و القاي نگرش و ترسيم چشم‌انداز ايدئولوژيك كنشگران داستان، به‌ويژه شخصيت اول داستان، در كانون توجه متن قرار دارد. نظريه كاركردي نگرش، با رونمايي از انگيزه‏هاي دروني انسان، علت پديداري نگرش‏ها را تبيين و نقش نگرش‏ها را در جهت دهي به رفتارهاي اجتماعي تشريح مي‏كند. به نظر مي‎رسد، نگرش افراد جامعه نسبت به اين پديده غير انساني، مبتني بر كاركردهاي ارزش خواهانه قابل ارزيابي باشد؛ اما تحليل متن نشان مي‎دهد، نگرش افراد حتي نسبت به اين پديده مذموم مي‎تواند بر اساس عوامل مختلف، در جهت كاركردهاي سودجويانه تغيير جهت دهد و همچنين با وجود پايداري نسبي نگرش‎ افراد مختلف جامعه نسبت به يك پديده؛ كيفيت تعامل و ارتباطات بينافردي انسان‎ها در رويارويي با رخدادها و پديده‎هاي اجتماعي، مي‎تواند منجر به ناهماهنگي شناختي شده و به ميزان قابل توجهي در تغييرعناصر عاطفي و شناختي نگرش و نيز شكل‏گيري رفتارهاي پيش بيني نشده موثر باشد.