الگوهاي پراكنش تيره سيب‌زميني در ايران: كاربرد در حفاظت و مديريت رويشگاه‌ها با تاكيد بر اندميسم و تنوع در جنوب غرب آسيا

افزايش نرخ آسيب‌ها به زيستگاه‌هاي طبيعي نياز به تدوين اطلاعات پايه جهت حفاظت را تقويت نموده است. الويت، مهمترين فاكتور در برنامه‌هاي حفاظتي مي‌باشد. تيره سيب‌زميني به عنوان يكي از گروهاي دولپه‌اي حقيقي داراي طيف گسترده‌اي از مصارف دارويي، وابستگان وحشي گياهان زراعي و زينتي مي‌باشد. اين تيره شامل 55 گونه متعلق به نه جنس از شش طايفه در ايران است. مطالعه حاضر با هدف توصيف ويژگي‌هاي ژيوبوتانيكي، پراكنش فضايي، مناطق غناي گونه‌اي، مراكز تنوع و اندميسم و همچنين گونه‌هاي نادر و در خطر انقراض با رويكرد ژيوبوتانيكي و حفاظت تبيين شده است. اين پژوهش براساس ارزيابي 3123 نمونه ثبت شده از 2650 موقعيت جغرافيايي صورت پذيرفته است. اين مناطق جغرافيايي در سلول‌هاي شبكه‌اي1° × 1° (UTM) با مقياس 100 كيلومتر مربع به استثناي منطقه مرزي براي تعيين الگوي پراكنش و مناطق مهم به منظور مديريت حفاظت جهت تهيه نقشه‌ها مورد ارزيابي قرار داده شده است. طبقات تهديد آرايه‌هاي تيره سيب‌زميني در ايران عبارتند از: بحراني (4/43 درصد) و آسيب‌پذير (34 درصد) كه عمده آن‌ها (9/58) درصد در منطقه ايرانوتوراني استقرار يافته است. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه بالاترين غناي گونه‌اي اين تيره در كوه‌هاي البرز، زاگرس، كپه‌داغ و مكران تمركز دارد. علاوه بر اين، دامنه ارزش حفاظتي رويشگاه‌ها بين 15/0 (نوار ساحلي فارسي خليج فارس و درياي عمان) تا 19/11 (البرز شرقي) متغير مي‌باشد.