بررسي جايگاه نظريه مسئوليت حمايت در نظام حقوقي اسلام با تأكيد بر امنيت ملي كشور

جامعه بين‌المللي به‌رغم پيشرفت‌هاي شگرفي كه در عرصه‌هاي مختلف حقوق بين‌الملل و به ويژه در زمينه حقوق بشر داشته است، متاسفانه هنوز شاهد وقايع و بحران‌هاي دهشتناكي مي‌باشد؛ اين بحران‌ها علاوه بر نابودي جان و مال و امنيت بسياري از انسان‌ها، حاكميت و امنيت ملي برخي از كشورها را نيز در معرض تهديد و آسيب قرار داده است. ناكارآمدي روند مداخله بشر دوستانه و عدم انطباق آن با مقررات حقوق بين‌الملل و همچنين ناكارآمدي نظام امنيت بين‌المللي موجود، انديشمندان حقوق بين‌الملل را بر آن داشت تا با ارائه نظريه مسئوليت حمايت، باب مفاهيم جديدي را در عرصه حقوق بين‌الملل، بگشايند. مسئوليت حمايت مبناي اقدام شوراي امنيت و برخي كشورها در بحران‌هايي همچون دارفور سودان، عراق، يوگسلاوي سابق و گرجستان و غيره بوده است. اين نظريه كه از اواخر دهه نود قرن گذشته مطرح و در سال 2005 مورد تصويب سران جهان قرار گرفته و پس از آن در سال‌هاي 2009 و 2011 مورد استقبال و حمايت جامعه بين‌الملل قرار گرفته است، در احكام و مقررات نظام حقوقي اسلام نيز محمل‌هاي قوي داشته و به نحو قاطع و ملموسي در قرآن و سنت به منصه ظهور رسيده است. بديهي است توجه و پذيرش اين نظريه و يا عدم اعتناء به آن بر نظام امنيت جهاني و نيز امنيت ملي دولت ها تأثيرگذار بوده و هست.