سنجش توان اقتصادي استان‌هاي ايران براي توسعه منطقه‌اي

تحقق توسعه ملي و اقتصاد مقاومتي، مستلزم شناخت امكانات و توانمندي‌هاي موجود اقتصادي مناطق مختلف كشور است. موضوعي كه در برنامه‌ريزي‌هاي ملي توسعه به آن توجه كمتري مي‌شود و اغلب شاخص‌هاي كلان‌ ملي براي سياست‌گذاري‌هاي منطقه‌اي مورد توجه قرار مي‌گيرند. عدم شناخت درست از توانمندي‌هاي اقتصادي استان‌هاي كشور، مانع سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي مطلوب براي توسعه منطقه‌اي است. شناخت امكانات و توانمندي‌هاي اقتصادي، براي تدوين و اجراي سياست‌هاي توسعه اقتصادي ضروري است. هدف ‌اين مقاله شناخت و رتبه‌بندي استان‌هاي كشور از نظر نماگر‌هاي توسعه اقتصادي است. داده‌هاي آماري 72 نماگر كليدي از سرشماري‌هاي آماري مركز آمار ايران در بخش حساب‌هاي ملي و منطقه‌اي استخراج شده‌اند. براي تجزيه و تحليل‌ داده‌ها از روش‌هاي آمار فضايي مانند آماره موران و روش تصميم‌گيري چندمعياره TOPSIS و ضريب تغييرات C.V براي انعكاس پراكنش فضايي، رتبه و چگونگي توزيع نماگر‌هاي اقتصادي منطقه‌اي استفاده شده است. نتايج رتبه‌بندي به روش TOPSIS، نشان مي‌دهند كه استان تهران با امتياز نهايي 0/67 در رتبه اول و استان چهارمحال و بختياري با امتياز 0/18 در رتبه آخر توان اقتصادي توسعه منطقه‌اي قرار دارند و تفاوت قابل توجهي از نظر ميانگين رتبه‌بندي (0.5)، بين استان‌هاي مختلف كشور وجود دارد. نتيجه اينكه، توان ‌اقتصادي مناطق بر مبناي نماگر‌هاي كلان توسعه منطقه‌اي كاملا متفاوت است و به سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي متناسب با توانمندي‌هاي اقتصادي در سطح ملي و منطقه‌اي نياز دارد. در پايان بر مبناي يافته‌هاي پژوهش، پيشنهادهايي همانند اجراي برنامه‌ريزي آمـايش سرزمين (برنامه‌ريزي فضايي) براي ارتقاي توانمندي‌هاي اقتصادي توسعه منطقه‌اي، ارائه شده‌اند.