بررسي روند رشد پراكنده‌ي شهري با تأكيد بر شاخص‌هاي تراكمي رشد هوشمند(مطالعه موردي: مناطق چهار‌گانه شهر اروميه)

رشد روزافزون شهرها متاثر از رشد جمعيت و مهاجرت، منجر به ساخت و سازهاي بدون برنامه ريزي و تغييرات زياد در ساختارهاي فضايي به ويژه توسعه فيزيكي شهر در مكان هاي نامساعد طبيعي گشته است. استفاده غير اصولي و بدون برنامه ريزي از زمين و تغيير كاربري ها بدون توجه به ظرفيت هاي محيطي موجب از بين رفتن تعادل و توازن محيط زيست شهرها گرديده است و توسعه پايدار شهري را دچار چالش نموده است. براي مديريت و برنامه‌ريزي رشد پراكنده شهر و كاهش اثرات نامطلوب آن شناخت روند توسعه فيزيكي شهري ضروري مي‌باشد. براين اساس پژوهش حاضر باهدف بررسي روند رشد پراكنده‌ي شهري با تأكيد بر شاخص‌هاي تراكمي رشد هوشمند در مناطق چهار‌گانه شهر اروميه انجام‌شده است. روش پژوهش توصيفي تحليلي از نوع كاربرد است. داده‌ها و اطلاعات موردنياز از طريق نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1390، طرح‌هاي جامع و تفصيلي شهر و سازمان‌هاي مرتبط با موضوع جمع‌آوري گرديده است. جهت تحليل داده‌ها و شناخت الگوي رشد شهري از مدل‌هاي هلدرن و آنتروپي شانون در قالب نرم‌افزارExcel استفاده‌شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه 77 درصد از رشد كالبدي شهر، در فاصله سال‌هاي 1385-1365، مربوط به رشد جمعيت آن بوده و 23 درصد از رشد شهر با رشد بيهوده و پراكنده (اسپرال) آن مرتبط بوده است. نتيجه اين رشد پراكنده، كاهش تراكم ناخالص جمعيتي و افزايش سرانه ناخالص زمين شهري شده است. نتايج حاكي از آن است كه الگوي رشد شهر اروميه به‌صورت پراكنده است و اين امر موجب ناپايداري زيست‌محيطي، اجتماعي، اقتصادي و درنهايت شكل شهري شده است. با توجه به پيامدهاي نامطلوب رشد پراكنده، در راستاي دستيابي به توسعه‌ي پايدار شهري به نظر مي‌رسد؛ روش تمركز غيرمتمركز (تبديل شهر تك مركزي به چندمركزي بر پايه‌ي متراكم سازي و افزون سازي فعاليت‌ها در مراكز فرعي) با تأكيد بر اصول و راهبردهاي رشد هوشمند شهري بهترين الگو براي گسترش كالبدي– فضايي شهر اروميه در آينده باشد.