بررسي تاريخي جهاد ابتدايي در عصر رسول خدا(ص)

نبردهاي پيامبر(ص) موضوع تحقيقات بسياري بوده است. اين تحقيق به سهم خود تلاش مي‌كند به بررسي غزوات و مقايسه آن با جهاد ابتداييِ مصطلحِ ابواب فقهي يعني؛ جهاد براي توسعه و گسترش اسلام پرداخته، تصويري واقعي از ديپلماسي پيامبر(ص) در مقابل دشمنان و تعامل ايشان با غيرمسلمانان ارائه كند. پاره‌اي از مورخان و به دنبال آنها تعدادي از فقها، بسياري از جنگ‌هاي پيامبر(ص) را به قصد توسعه اسلام معرفي كرده، به‌همين علت، اقدامات نظامي پيشدستانه را در ديپلماسي ايشان مجاز شمرده‌اند. اينان، جهاد اصلي را در اسلام جهاد ابتدايي مي‌دانند و براين باورند كه براي اجبار غيرمسلمانان به اسلام، مي‌توان از ابزار جنگ بهره برد. دراين پژوهش، تلاش شده ضمن بررسي تاريخي مستندات فقها در خصوص جهاد ابتدايي، عوامل و انگيزه‌هاي پيامبر(ص) از ورود به اقدامات نظامي و نقش جهاد در توسعه اسلام مورد تحليل و واكاوي قرار گيرد. به نظر مي‌رسد ادله تاريخي مورد استناد فقها در حكم جهاد ابتدايي قابل خدشه و رويكرد پيامبر(ص) به مقوله جهاد، صرفاً رويكردي دفاعي بوده است و ايشان، شيوه‌هايي چون صلح‌طلبي، عدالت‌خواهي، تعاملات مسالمت‌آميز با ساير ملل و تبليغ و ترويج محتواي اسلام را شيوه‌هاي انتقال اسلام معرفي نموده است.