نقش سياست هاي تأمين مسكن در نارضايتي كارگران شركت نفت انگليس و ايران در مناطق نفت‌خيز خوزستان مطالعۀ موردي: از آغاز كشف نفت تا ملي شدن صنعت نفت (1287-1330ش)

در ميان عوامل دروني ايجاد نارضايتي هاي كارگران از شركت نفت انگليس و ايران، موضوع تأمين مسكن نقش مهمي داشته است؛ زيرا علاوه بر تأمين سرپناه، هويت كاركنان شركت و خانوادۀ آنها را نيز تشكيل مي داد. با وجود اين، نقش آن نسبت به ساير عوامل شغلي و معيشتي در طول زمان فعاليت شركت نفت، مورد پژوهش مستقل قرار نگرفته است. بر همين اساس، در پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي و استفاده از مطالعات كتابخانه اي و اسناد بايگاني ها تلاش شده است تا جايگاه سياست هاي تأمين مسكن كارگران ايراني شركت، نسبت به ساير عوامل نارضايتي و اهميت آن در زمان هاي مختلف تبيين شود. نتايج پژوهش نشان داد كه از زمان اكتشاف نفت تا اصلاح قرارداد دارسي در سال 1312ش، موضوع مسكن نقش مهمي در ايجاد نارضايتي كارگران نداشته است، اما پس از سال 1312 و به‌ويژه با پايان يافتن سلطنت رضاشاه و همچنين افزايش كارگران طي جنگ جهاني دوم، تأمين مسكن اصلي ترين عامل نارضايتي كارگران بود كه باعث اعتصاب‌هاي گسترده در سال 1325 و تغيير در سياست هاي شركت به سمت توليد انبوه مسكن و برآوردن خواستۀ آنها شد. البته با ادامۀ اعتصاب‌ها و همچنين ملي شدن صنعت نفت، فرصت كافي براي اجراي اين برنامه ها باقي نماند.