تدوين و اعتباريابي مدل علّي موفقيت تحصيلي در دبيرستان

زمينه: دستيابي به موفقيت در رشته تحصيلي مهم‌ترين غايت آموزشي و تعيين نقش ويژگي‌هاي فردي و عوامل محيطي بر اين سازه به منظور تدوين نظام جامع و مدوني در زمينه هدايت تحصيلي از ضرورياتي است كه سودمندي مشاوره تحصيلي با محوريت عوامل زيربنايي موفقيت تحصيلي را تضمين مي‌كند. هدف: هدف پژوهش حاضر تدوين و اعتباريابي مدل علّي موفقيت تحصيلي در دبيرستان براساس عوامل فردي و محيطي مؤثر بر موفقيت در رشته تحصيلي، تعيين سهم هر يك از اين عوامل و مقايسه نوع و اهميت آن‌ها به تفكيك رشته تحصيلي بود. جامعه آماري عبارت بودند از كليه دانش‌آموزان سال سوم دبيرستانهاي شهر يزدكه در رشته‌هاي علوم تجربي، انساني، رياضي-فيزيك وفني/هنرستان مشغول به تحصيل بودند. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع علّي-مقايسه اي بود و به روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي از جامعه مورد نظر تعداد 550 دانش‌آموز انتخاب شدند و پرسشنامه‌هاي موفقيت در رشته تحصيلي، رغبت‌سنج تحصيلي-شغلي استرانگ (صادقي، 1390)، سنخ‌نماي مايزربريگز (1962) و آزمون هوش چندگانه گاردنر (پاشا شريفي، 1384) را تكميل كردند. تحليل نتايج با استفاده از مدل‌يابي معادلات ساختاري صورت پذيرفت. يافته‌ها: تحليل نتايج براساس مدل‌هاي حاصله نشان داد اثرات مستقيم تمامي پارامترهاي پنج گانه (هوش چندگانه، علايق، شخصيت، عملكرد تحصيلي و متغيرهاي محيطي) در تمامي مدل‌ها معنادار بودند. در تمامي رشته‌هاي تحصيلي نقش علايق مهم‌ترين و متغيرهاي محيطي و شرايط تحصيلي كم‌اهميت‌ترين عوامل تلقي مي‌شدند. همچنين در بين گروه‌هاي علوم تجربي و رياضي نقش عامل عملكرد تحصيلي برجسته‌تر بود و پس از آن علايق و هوش چندگانه قرار داشتند. بحث و نتيجه‌گيري: در ارائه راهكارهاي تحصيلي به دانش‌آموزان از سوي مديران، معلمان و مشاوران مدرسه بايد به سهم گوناگون متغيرهاي محيطي و فردي در رشته‌هاي گوناگون توجه خاصي مبذول داشت.