تدوين شاخص ها و ترسيم الگوي كاركردهاي حمايتي خانواده در اسلام با بهره گيري از تكنيك پژوهش كيفي داده بنياد چكيده

با توجه به اهميت خانواده و نقش مهمي كه حمايت اعضاي آن از هم در سلامت خانواده و متعاقب آن سلامت جامعه ايفا مي‌كند پژوهش حاضر با هدف تدوين شاخصها و ترسيم الگوي كاركردهاي حمايتي خانواده در اسلام مبتني بر نظريه زمينه‌اي انجام شده است. اين پژوهش به شيوه كيفي و با بهره گيري از تكنيك پژوهش كيفي داده بنياد انجام شده است. بيش از 200 منبع ديني شامل قرآن كريم و نيز كتب حديث معتبر و مشهور شيعه و اهل سنت با روش نمونه‌گيري هدفمند بررسي شدند و داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌هاي ‌نيمه‌ساختاريافته و تعاملي تا رسيدن به اشباع اطلاعات گردآوري شده است. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار MAXQDA استفاده گرديد. مقوله‌هاي مرتبط با كاركردهاي حمايتي خانواده تراز اسلامي استخراج و در سه مرحله كدگذاري شد. مقوله‌هاي استخراج‌شده پيرامون كاركردهاي حمايتي ذيل دو مقوله حمايت معنوي و حمايت عاطفي استخراج شدند. زيركدهاي حمايت معنوي در حوزه روابط ميان اعضاي خانواده، وظايف فرزندان، وظايف پدر و مادر، و وظايف زن و شوهر ترتيب يافته‌اند؛ زيركدهاي حمايت عاطفي نيز ذيل روابط زن و شوهر، والدين و فرزندان، روابط اعضاي خانواده، روابط خانواده با خويشاوندان، و روابط خانواده با همسايگان دسته‌بندي شده‌اند. اطلاع از كاركردهاي حمايتي خانواده تراز اسلامي علاوه بر اين كه جنبه دانش‌افزايي داشته و مي‌تواند به زوجين، خانواده‌ها و درمانگران خانواده كمك كند كه از آنچه رفتار طبيعي و سالم است آگاه‌تر شوند در بخش كاربردي هم مي‌تواند در استفاده از اين معيارها براي سلامت هر چه بيشتر خانواده‌ها كمك‌كننده باشد.