مروري بر نقش اسفنگوليپيدها در پديده آپوپتوز

A Review of the Role of Sphingolipids in Apoptosis Phenomenon

سرطان يكي از بزرگترين معضلات نظام سلامت در جهان و شيمي درماني همچنان رايج ترين راهكار براي درمان آن است. بخش گسترده اي از مطالعات اين حوزه به بررسي رخداد آپوپتوز به عنوان عامل كليدي ممانعت كننده گريز سلول ها از سازوكارهاي تنظيم چرخه سلولي اختصاص يافته است. هدف از اين پژوهش، جمع بندي مطالعات صورت گرفته بر متابوليسم، مسيرهاي پيام رسان و عوامل دارويي موثر بر اسفنگوليپيدهاي دخيل در پديده آپوپتوز است.مواد و روش ها: در اين مطالعه مروري، نمايه هاي بين المللي و فارسي pubmed، scopus، google scholar،web of science ، isc و magiran بدون محدوديت زماني و با واژه هاي كليد ي آپوپتوز، اسفنگوليپيد، سراميد، اسفنگوزين و سرطان جستجو و مطالب مرتبط جمع آوري گرديد.يافته ها: در ميان مولكول هاي پيام رسان آپوپتوز، نقش كليدي اسفنگوزين و سراميد به عنوان سنگ بناي اسفنگوليپيدها در بسياري از فرآيندهاي كنترل كننده آن مورد توجه قرارگرفته است. نشان داده شده است كه سراميد تنظيم گر كليدي در آپوپتوز بوده و افزايش سطوح سيتوپلاسمي آن اشاعه دهنده آبشارهاي منتج به مرگ برنامه ريزي شده سلولي است. ساخت و تخريب زيستي سراميد توسط فعاليت آنزيم هاي متعدد صورت مي پذيرد و شواهد بسياري حاكي از تاثير عوامل خارجي براين سامانه هاي آنزيمي است. در مقابل فرم فسفوريله اسفنگوزين، شاخصي مهم در راهبرد سلول به سمت تكثير و تمايز است. مشخص شده است كه بسياري از داروهاي شيمي درماني رايج و تركيبات در حال مطالعه در درمان سرطان، حداقل تاثيرگذار بريكي از آنزيم هاي متابوليسم اسفنگوليپيدها هستند.نتيجه گيري: اسفنگوليپيدها و آنزيم هاي دخيل در متابوليسم آنها به عنوان اهداف فارماكولوژيك جديد در القاي آپوپتوز معرفي مي شوند و بديهي است مطالعه عوامل درماني متاثركننده و راه هاي كنترل آنها در دستيابي به داروهاي ضدسرطان راهگشا خواهد بود.

Cancer is one of the major health problems in the world and chemotherapy is still the most common solution for its treatment. A great deal of studies in this area have been devoted to evaluating the occurrence of apoptosis as a key factor in preventing cell's escape from cell cycle regulation mechanisms. The aim of this study is to summarize the studies on metabolism, messenger pathways and effective pharmaceutical factors on sphingolipids involved in apoptosis. METHODS: In this review article, the national and international databases of PubMed, Scopus, Google Scholar, Web of Science, ISC and Magiran were searched for the keywords “apoptosis”, “sphingolipids”, “ceramide”, “sphingosine” and “cancer” without time limit and the related material was collected. FINDINGS: Among the apoptotic messenger molecules, the key role of the sphingosine and ceramide has been considered as the cornerstone of sphingolipids in many of its controlling processes. It has been shown that ceramide is a key regulator in apoptosis, and increase in its cytoplasmic levels increase the proliferation of cascades resulting in programmed cell death. The bio-production and bio-destruction of ceramide is accomplished by the activity of several enzymes, and much evidence suggests the effect of external factors on enzyme systems. In contrast, the phosphorylated form of sphingosine is an important index for guiding cells toward proliferation and differentiation. It has been found that several commonly used chemotherapy drugs and compounds that are being studied in the treatment of cancer affect at least one of the enzymes of sphingolipids metabolism. CONCLUSION: Sphingolipids and the enzymes involved in their metabolism are introduced as new pharmacological targets for the induction of apoptosis, and it is obvious that analyzing the effective therapeutic factors and the ways of controlling them would be helpful in finding anticancer drugs.