اثر زمان رويش در خزانه و تراكم سوروف‌آبي (Echinochloa oryzoides) بر قابليت رقابت با برنج (1. مطالعات طي فصل رشد: رشد و نمو)

بررسي اثرات رقابتي علف‌هرز سوروف‌آبي به‌عنوان يك گونه‌ رقيب جديد در شاليزارهاي استان گيلان حائز اهميت بسياري است. نتيجه رقابت علف‌هرزگياه‌زراعي تحت تأثير تراكم و نسبت ‌گونه‌اي قرار مي‌گيرد؛ اگرچه زمان نسبي رويش دانه‌رست علف‌هاي‌هرز مي‌تواند تأثير زيادي بر آن داشته باشد. طي دو سال مطالعه مزرعه‌اي، اثر سن گياهچه سوروف‌آبي هنگام نشاءكاري (10، 20 و 30 روز) و نسبت تراكم سوروف‌آبي: برنج در هركپه (4:0، 3:1، 2:2، 1:3 و 0:4 علف‌هرز: برنج) به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. خصوصيات رشد برنج و علف‌هرز در شرايط رقابت تمام‌فصل با شش و پنج مرحله نمونه‌برداري‌ تخريبي به‌ترتيب در سال اول و دوم آزمايش مورد ارزيابي قرار گرفت. در گياه‌ زراعي برنج، افزايش تعداد گياهچه در نسبت‌هاي مختلف كاشت سبب افزايش تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، وزن خشك برگ و كل ماده خشك توليدي شد؛ امّا اين نسبت بر ارتفاع نهايي بوته‌ها تأثيري نداشت. در علف‌هرز نيز تعداد پنجه و كل ماده خشك توليدي تحت ‌تأثير نسبت كاشت قرار گرفته و با افزايش تعداد علف‌هرز در نسبت كاشت، افزايش يافت؛ اگرچه نسبت‌كاشت تأثير چنداني بر ارتفاع نهايي گياهان، حداكثر شاخص سطح برگ و وزن خشك برگ علف‌هرز نداشت و با پيشرفت فصل رشد تفاوت تيمارها از بين رفت. در نسبت كاشت 3:1 علف‌هرز: برنج تعداد پنجه‌ها در اكثر مراحل نمونه‌برداري در دو گونه مشابه بود؛ امّا در ساير مخلوط‌ها، در علف‌هرز بيش‌تر از برنج بود. حداكثر شاخص سطح برگ، حداكثر وزن خشك برگ و كل ماده خشك توليدي در كليه نسبت‌هاي كاشت در علف‌هرز بيش‌تر از برنج بود. سن نشاء سوروف‌آبي تنها در سال اول آزمايش بر تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، و وزن خشك برگ دو گونه، و هم‌چنين بر كل ماده خشك توليدي علف‌هرز تأثير گذاشت؛ امّا در سال دوم چنين نشد. سن نشاء علف‌هرز اثري بر ارتفاع نهايي گياهان نداشت. به‌طور كلي براساس يافته‌هاي اين آزمايش مي‌توان اظهار داشت كه سوروف رقيب قوي‌تري نسبت به برنج است؛ چنان‌كه اثر حضور گونه‌ي رقيب بر برنج بيش‌تر از سوروف‌آبي بود. اين مسئله توانايي بيش‌تر علف‌هرز در جبران كاهش اوليه گياهچه از طريق پنجه‌دهي و رشد بيش‌تر به‌واسطه قابليت رقابت بيش‌تر را نشان مي‌دهد.