عنوان مقاله :
ارزيابي كارايي نيتروژن در طي روند تاريخي اصلاح ارقام مختلف غلات در ايران: 2 -ذرت (Zea mays L.)
پديد آورندگان :
جعفري ، ليلا دانشگاه هرمزگان - گروه باغباني , كوچكي ، عليرضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه اگروتكنولوژي , نصيري محلاتي ، مهدي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه اگروتكنولوژي
كليدواژه :
رقم , كارايي مصرف نيتروژن , كود , عملكرد
چكيده فارسي :
به‌منظور ارزيابي روند ويژگي‌هاي زراعي و شاخص‌هاي كارايي در جريان اصلاح ارقام ذرت، آزمايشي در سال زراعي 94-1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به‌‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. در اين آزمايش فاكتور اصلي، مقادير مختلف كود در هشت سطح (نيتروژن از منبع كود اوره 46 درصد : 0، 100، 200 و 300 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار؛ كود دامي: 0، 10، 20 و 30 تن در هكتار) و فاكتور فرعي، شش رقم ذرت (ارقام خيلي قديمي: 704 و 647؛ رقم قديمي: 500؛ ارقام جديد: 260، 750 و 706) بود. صفات مورد ارزيابي شامل عملكرد دانه، كاهوكلش و بيولوژيك، شاخص برداشت، كارايي مصرف، جذب و استفاده از نيتروژن، بهره‌وري جزئي و شاخص برداشت نيتروژن بودند. نتايج نشان داد كه بيش‌ترين و كم‌ترين عملكرد كاهوكلش به‌ترتيب در رقم سينگل كراس ۷۰۴ و رقم هيبريد ۲۶۰ مشاهده شد كه به‌طور معني‌دار با ساير ارقام تفاوت داشت. اين صفت در رقم 704 در مقايسه با رقم ۲۶۰ به ميزان 71/9 درصد بيش‌تر بود. با افزايش مقدار كود نيتروژن و دامي عملكرد دانه و بيولوژيك به‌طور معني‌داري افزايش يافت. اگرچه در اغلب سطوح كودي بيش‌ترين عملكرد دانه در رقم قديمي 704 مشاهده شد امّا با افزايش سطح كود نيتروژن از صفر به 300 كيلوگرم، بيش‌ترين افزايش عملكرد دانه در ارقام 500 و 705 و به‌ترتيب به ميزان 117 و 103 درصد به‌دست آمد. از طرف ديگر در اغلب ارقام، كاربرد كود نيتروژن در مقايسه با كود دامي باعث افزايش بيش‌تر صفات مربوط به عملكرد گرديد. در اغلب ارقام (به‌جز ارقام 500 و 647) كاربرد سطوح مختلف كود دامي باعث كاهش معني‌دار كارايي مصرف نيتروژن در مقايسه با سطوح مشابه كود شيميايي نيتروژن گرديد. بيش‌ترين (34.82 كيلوگرم بر كيلوگرم) و كم‌ترين (24.66 كيلوگرم بر كيلوگرم) كارايي استفاده از نيتروژن به‌ترتيب در رقم جديد هيبريد 260 و رقم قديمي 500 مشاهده شد. بهره‌وري جزئي به‌طور معني‌دار تحت تأثير سطوح مختلف كود قرار گرفته و با افزايش مصرف كود (اعم از نيتروژن يا دامي) اين صفت به‌طور معني‌دار در ذرت كاهش يافت. در اغلب موارد كاربرد كود دامي اثر مشابهي با سطوح معادل كود نيتروژن بر شاخص‌هاي عملكرد و كارايي نيتروژن داشت. بين ارقام قديم و جديد از نظر شاخص‌هاي كارايي نيتروژن روند مشخصي مشاهده نشد.
عنوان نشريه :
بوم شناسي كشاورزي
