اثر فاضلاب شهري و لجن حاصل‌شده از آن بر انتقال فلزات سنگين به عمق ستون خاك تحت كشت نعناع

براي ارزيابي كاربرد فاضلاب شهري و لجن فاضلاب بر آبشويي فلزات سنگين از ستون خاك، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در 27 لايسيمتر انجام شد. فاكتورها، شامل سه نوع آب آبياري: آب معمولي (1W)، فاضلاب خام (2W) و فاضلاب تصفيه‌شده (3W)؛ سه سطح لجن فاضلاب: 0 (1S)، 50 (2S) و 100 (3S) تن در هكتار مي‌باشند. پس از طراحي و آماده‌سازي لايسيمترها، گياه نعناع در آنها كشت و ميزان فلزات روي، سرب، نيكل و كادميم موجود در زه‌آب لايسيمترها، بعد از هر نوبت آبياري اندازه‌گيري شد. در مجموع، در طول فصل رشد، سيزده آبياري صورت گرفت. نتايج نشان داد كه با مصرف فاضلاب و لجن، فلزات سنگين (به‌جز كادميم) به زه‌آب‌هاي خروجي انتقال مي‌يابند؛ اما غلظت فلزات، بسيار پايين‌تر از مقدار مجاز ارائه‌شده در استانداردها مي‌باشد. دامنه تغييرات روي (1.66-0 ميلي‌گرم در ليتر)، سرب (0.05-0 ميلي‌گرم در ليتر) و نيكل (0.05-0 ميلي‌گرم در ليتر) در نوسان بود. با وجود پايين‌تر‌ بودن ميزان فلزات نسبت به استانداردها، بايد دقت ويژه‌اي در استفاده از فاضلاب (به‌ويژه فاضلاب خام) و لجن داشته باشيم؛ زيرا با گذشت زمان و تجزيه مواد آلي، اين فلزات مي‌توانند وارد آب‌هاي زيرزميني شوند و براي انسان و محيط‌زيست خطرآفرين باشند.