آيا اين گره كور است؟ تحليل و ارزيابي برنامه‌هاي درسي علم اطلاعات و دانش‌شناسي از منظر شناختي و دانشي

مقدمه: شيوه تهيه برنامه درسي و كيفيت محتواي آن، با مهارت و توانمندي دانش‌آموختگان ارتباط مستقيم دارد. هدف اين مطالعه، تحليل برنامه درسي دانشگاهي علم اطلاعات و دانش شناسي در مقاطع مختلف تحصيلي است. در اين پژوهش وضعيت اين برنامه‌ها بر پايه طبقه بندي بازنگري شده بلوم و در دو جنبه وضعيت ابعاد دانش (واقعي، مفهومي، فرايندي و شناختي) و وضعيت مهارت‌هاي شناختي (يادآوري، درك، كاربرد، تحليل، ارزيابي و آفرينش) بررسي شده است.روش‌شناسي: پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي است كه با رويكرد كيفي و با استفاده از شيوه تحليل محتوا (كيفي و كمّي) انجام شد. جامعه اين پژوهش، آخرين ويرايش برنامه‌هاي درسي رشته علم اطلاعات و دانش شناسي بود كه در سه مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا مورد بررسي قرار گرفت. ابزار اين پژوهش، سياهه وارسي بود كه ساخت آن مبتني بر طرح طبقه بندي بازنگري شده بلوم توسط اندرسون و كراسول (Anderson, Krathwohl, 2001) انجام شد. براي تحليل داده‌ها نرم‌افزار 2018 MAXQDA به‌كار رفت و بررسي پايايي با استفاده از شيوه توافق بين كدگذاران ميزان 95.5 درصد را نشان داد.يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد از منظر مهارت‌هاي شناختي در برنامه درسي مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد، مهارت‌هاي سطح پايين شناختي بيشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند اما تناسب و تقدم مهارت‌هاي هر سطح رعايت نشده است. در برنامه‌هاي درسي مقطع دكتري ميزان تأكيد بر مهارت‌هاي هر دو سطح يكسان است. از منظر دانشي نيز در مقطع كارشناسي بسامد دانش فرايندي و در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري بسامد دانش مفهومي بيش از انواع دانش‌هاي ديگر است. همچنين مشخص شد برنامه‌هاي رشته/گرايش‌ها در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري تفاوت‌هايي در جنبه‌هاي شناختي و دانشي دارند.نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد بر پايه طبقه‌بندي بازنگري شده بلوم، هدف‌هاي رفتاري برنامه‌هاي درسي رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسي در هر سه مقطع با وضعيت مطلوب فاصله دارند و بازنگري اين برنامه‌ها ضروري است.