پديدارشناسي هويت ملي در فضاي سايبر (نمونۀ موردي: دانشجويان تحصيلات تكميلي رشتۀ جغرافياي سياسي در دانشگاه هاي تهران، تربيت مدرس و خوارزمي)

فضاي سايبر، به سبب ويژگي ها و جايگاه منحصر به فرد در جهان امروز، خاستگاه مهمي از قدرت و تغييرات اجتماعي را با خود به همراه دارد. با گسترش اينترنت و انقلاب اطلاعات، نقش فضاي سايبر در زيست هر روزۀ انسان ها و نيز در مقياس كلان كشورها به چنان واقعيت اجتناب ناپذيري تبديل شده است كه گريز و گزيري براي آن متصور نيست. با توجه به چنين اهميتي و نيز به سبب ارزش فزايندۀ هويت ملي در بقا و دوام كشور، پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير فضاي سايبر بر هويت ملي انجام شده است. شركت كنندگان در پژوهش، شامل 50 نفر از دانشجويان مقاطع تحصيلات تكميلي (كارشناسي ارشد و دكتري تخصصي) رشتۀ جغرافياي سياسي در دانشگاه هاي تهران، تربيت مدرس و خوارزمي هستند كه بر اساس روش نمونه گيري خوشه اي و تصادفي سيستماتيك انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبۀ نيمه ساختاريافته و بر پايۀ روش شناسي «كيو»، نگرش آن ها دربارۀ هويت ملي در فضاي سايبر سنجيده شده است. مفهوم هويت ملي در اين پژوهش در چارچوب سه شاخص زبان ملي ، تاريخ ملي و تعلق سرزميني بررسي شده است. پژوهش حاضر، از لحاظ هدف كاربردي و از لحاظ روش، از نوع پديدارشناسي است. نتايج اين پژوهش، نشان از آن دارد كه شاخص زبان و تاريخ ملي به دليل ويژگي «تعاملي و ارتباطي» فضاي سايبر افزايش و شاخص تعلق سرزميني به دليل خاصيت بي مرزسازي فضاي سايبر، كاهش داشته است. با اين حال، افزايش احساس تعلق به زبان و تاريخ ملي از لحاظ اعتبار اسناد و مدارك موجود در اينترنت، نامطلوب است؛ بنابراين، پديدارشناسي هويت ملي در فضاي سايبر نشان مي دهد كه فقدان زيرساخت ها و آموزش و پرورش نامطلوب، پيوند فضاهاي گفتمان هويت ملي ميان نسل هاي مختلف را با گسست مواجه كرده است.