شناسايي منشأ عناصر در ذرات ‏معلق (PM10) (مطالعۀ موردي: شهر كرمانشاه)

در سال‏هاي اخير، ذرات معلق، به‏عنوان يكي از آلاينده‏هاي هوا، توجه زيادي را به خود معطوف كرده است؛ اين امر به سببِ نقش اين ذرات در تغيير آب و هواي جهاني، ايجاد آلودگي، و خطرهاي بهداشتي است. هدف از اين مطالعه شناسايي منشأ عناصر نادر و اصلي ذرات ‏معلق (PM10) در اتمسفر كرمانشاه است. براي شناسايي منشأ طبيعي و انساني اين عناصر در ذرات ‏معلق از روش آماري همانند تحليل عاملي اكتشافي استفاده شده‏ است. مناطق تأثيرگذار از نظر توليد ذرات ‏معلق با‏ استفاده از تصاوير ماهواره‏اي و تحليل گل‏‏طوفان و گلباد تعيين شده ‏است. تحليل عاملي چهار منشأ احتمالي را شناسايي كرده است: 1. انتشارات وابسته ‏به خاك؛ 2. انتشارات وابسته ‏به وسايل ‏نقليه؛ 3. رهاسازي آلاينده‏ها از وسايل ‏نقليه؛ 4. صنعت و سوزاندن نفت. با توجه به واريانس بالاي عامل اول، منابع انتشار وابسته ‏به خاك كمك‏كنندۀ اصلي عناصر اصلي و نادر در PM10در كرمانشاه محسوب مي‏شوند. نتايج حاصل از بررسي منشأ ذرات ‏معلق با استفاده از تصاوير ماهواره‏اي نشان مي‏دهد كه بيشترين فراواني شكل‏گيري هسته گردوغبار مربوط به شمال ‏غربي و نواحي بين شمال ‏غرب و شمال ‏شرق كشور عراق و در مراحل بعدي شرق سوريه و شمال ‏غرب عربستان است. بررسي گل‏‏طوفان‏ها نشان مي‏دهد كه عمدتاً بادهاي حاكم در منطقه داراي سرعتي كمتر از 4.5 متر بر ثانيه‏اند (حدود 80 درصد).