جمعيت اخوان‌ الصفا و انديشه رواداري اسلامي

Jamiat Akhavan al-Safa and the idea of ​​Islamic tolerance

پيدايش انجمن سري اخوان‌الصفا يكي از رويدادهاي مهم فكري و فرهنگي قرن چهارم هجري است كه در تاريخ فلسفه اسلامي جايگاه ويژه‌اي دارد آن هم در شرايط سياسي، اجتماعي و فكري قرن چهارم هجري كه از يك سوء به واسطه ضعف سياسي – مذهبي خلاقت كه به ناتواني نهاد خلافت در پاسخ‌گويي به چالش‌هاي فكري جامعه اسلامي انجاميده بود و از سوي ديگر ظهور علوم اوايل و فرهنگ يوناني در تقابل با انديشه‌هاي اسلامي قرار گرفته بود و انديشمندان جامعه اسلامي را با چالش‌هاي متعدد مواجه نموده بود. اين امر سبب ظهور گروههاي غيررسمي شده بود كه در صدد پاسخگويي به شرايط فكري جامعه آن روز بودند. اخوان‌الصفا در زمره همين گروههاي است كه با طرح انديشه رواداري و تسامح درصدد نزديك كردن شريعت اسلام با فرهنگ يونان و انديشه ايراني و مانوي و گنوسي برآمده است زيرا اين جماعت در عراق كه مرز التقاطي انديشه‌هاي پيش گفته شكل گرفته است با انتخاب عنوان اخوان‌الصفا براي جمعيت خود صحبت از اخلاق نمودند و به گسترش انديشه رواداري اسلامي مذهبي پرداختند. اين نوشتار با طرح اين سؤال كه علت رويكرد اخوان‌الصفا به انديشه تسامح چه بوده است؟ اين فرضيه را مطرح نموده است كه انديشه تسامح الصفا برآمده از شرايط فكري و سياسي قرن چهارم هجري بوده است كه ما براساس روش توصيفي- تحليلي تاريخي درصدد بررسي اين موضوع مي‌باشيم.