نقش انگليس در شكل گيري مرزهاي جنوب شرقي ايران (با تأكيد برخط مرزي گلد اسميت و كلنل هلديچ)

The role of Britain in shaping the southeastern borders of Iran (with the emphasis on the borderline between Gold Smith and Colonel Heldich)

مرزهاي جنوب شرقي ايران به دليل ويژگي‌هاي خاص جغرافيايي و سياسي همواره از پرحادثه‌ترين مرزهاي ايران بوده است. از سوي ديگر رقابت دولت‌هاي فرانسه، روسيه و انگليس بر سر هندوستان، انگليسي‌ها را بر آن داشت تا با جدا كردن افغانستان از ايران به عنوان منطقه حايل، معابر دسترسي به هندوستان را به دست بگيرند. بنابراين عهدنامه گلد اسميت و كلنل هلديچ نقطه‌ عطفي در شكل‌گيري مرزهاي جنوب شرقي ايران بود، حكومت‌ ايران كه قدرت مقاومت در برابر سياست انگليسي‌ها را نداشت، تن به تشكيل گروه‌هاي مرزي مشترك گلد اسميت و كلنل هلديچ داد كه نتيجه كار، واگذاري بخش هاي وسيعي از بلوچستان بود. مقاله حاضر با شيوه توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر منابع و اسناد و مطالعات كتابخانه‌اي و با رويكردي تاريخي ـ سياسي در پي پاسخ به اين سؤال است كه نقش دولت انگليس در شكل‌گيري و تكوين مرزهاي ايران در ضلع جنوب شرقي نقش مؤثري داشتند؟ يافته هاي حاصل از تحقيق نشان دادند كه ناآگاهي دولت مردان ايران از تبعات حقوقي مرزهاي سياسي در عرصه بين المللي و ضعف ساختار سياسي و نظامي حكومت هاي ايراني پس از نادرشاه، به دليل ماهيت قبيله اي و رابطه خاص سياسي در قالب حكومت‌داري سنتي، در كنار رقابت دولت هاي استعماري انگليس و روسيه در دستيابي به مناطق جنوب شرقي ايران با اهداف اقتصادي و سياسي، مرزهاي شرقي ايران را با تأكيد صرف بر تأمين منافع انگليس شكل داده است.

Southeastern borders of Iran have always been one of the most striking frontiers due to its specific geographical and political features.The competition of the French, Russian and British governments over India prompted the British to seize access to India by separating Afghanistan from Iran as a buffer zone.The Goldsmid and Colonel Holdich Agreement was a turning point in the formation of southeastern frontiers, a government that did not have the power to resist British politics formed the joint committees of the Goldsmith and Colonel Heldich which resulted in thedelination of the borderwhich resulted in the division of sections of Balochistan. This paper is a descriptive-analytical one, relying on library sources, documents, and studies and with a historical-political approach to answer the question that the role of the British Government in the formation and development of Iranian borders played an important role in the southeast side.This paper by using descriptive-analytical methods, relying on documents and library resources with a historical-political approach to answer this question that what is the effective role of the British Government in the formation and development Iranian southeastern borders?The findings of the study shows that the Iranian authoroties ignorance of the legal implications of international political boundaries and the weak political and military structure of Iranian governments after Nader Shah.