فرايند اسكان شاهسون هاي دشت مغان در دوره رضاشاه ( 1320-1310 ش/ 1931 - 1941 م)

(An Examination of Shahsevans settlement in Reza Shah Period (1310-1320/1931-1941

شاهسون ها در دوره قاجاريه يكي از بزر گترين اتحاديه هاي ايلي ايران بودند كه بخش وسيعي از مراتع قشلاقي خود در دشت مغان را در خلال جنگ ­هاي ايران و روس از دست داد و دامنه تردد آنان به مراتع دشت مغان(قشلاق) و دامنه ­هاي كوه سبلان(ييلاق)محدود شد. سرانجام عده ­اي از شاهسون ­ها در دوره رضا شاه به اجبار در دشت مغان اسكان يافتند. اين پژوهش داده بنياد بر اساس روش جمع ­آوري اطلاعات از كتابخانه ­ها و مراكز آرشيوي و با روش توصيفي- تحليلي، بر آن است چگونگي اسكان طوايف شاهسون در دشت مغان، اَرشَق، مراتع ييلاقي سبلان و نواحي مجاور مناطق ذكر شده را تبيين كند. نتايج حاصل از اين پژوهش بيانگر آن است كه طرح واگذاري اراضي دولتي آذربايجان و اخذ تعهد از اشخاص، اقدام جهت ايجاد كانال ­­هاي آبياري، ايجاد پست ­هاي امنيه جهت جلوگيري از تمرد عشاير، استقرار مامورين اسكان در نواحي اسكان داده شده، سوزاندن ابزار آلات كوچ­ نشيني، تاسيس مدارس فلاحتي، حذف ماليات علف ­چر و وضع قوانين دامداري از عوامل اصلي اسكان شاهسون ­ها در دشت مغان و نواحي مجاور بود.

Shahsevan tribe, as one of the greatest tribal unions in the history of Iran, lost a vast proportion of its winter quarters (qeshlaq) during the wars between Iran and Russia, their movement being restricted to Moqan plain (for winter quarters, qeshlaq) and Sabalan hillsides (for summer quarters, yeylaq). Finally, a portion of Shahsevans were forced to settle in Moqan plain in Reza Shah Era. By gathering data regarding Shahsevan tribe from historical references and archives and by using historical method and descriptive-analytic approach, this article studies the shahsevans’ settlement in Moqan plain, arshaq, winter quarters of Sabalan and areas adjacent to the mentioned areas. The results show that giving governmental lands to people and taking guarantee (assurance) from them as well as construction of gendarmerie stations for preventing nomads from rebellion and disobedience, creating irrigation channels, besides establishment of settling officers in settled regions, establishing agricultural schools, burning wandering instruments, pasture tax elimination and regulating new agricultural laws, were the most important causes of Shahsevans settlement in Moqan plain and its neighbor regions.