تحليل جامعه شناختي جنبش مختار ثقفي

Sociological analysis of Mukhtar Thaqafi’s movement

جنبش ضداموي و ضدزبيري مختار، يك جنبش اجتماعي- انقلابي بود كه با هدف خونخواهي امام حسين (ع) و برپايي حكومت عدل شكل گرفته بود. از اين رو بررسي جامعه شناختي اين جنبش مي تواند در ارزيابي آن كمك زيادي كند. اين پژوهش پس از گردآوري داده هاي تاريخي با رويكرد جامعه شناختي بر پايه چهار محور بنيادي: فرآيند، ساختار و ارتباط با كنش گران جنبش و باورها و نقش نيروهاي كنش زا به تحليل جامعه شناختي اين جنبش پرداخته است. دستاورد پژوهش نشان دهنده آن است كه در پي دست يابي موالي به حقوق خويش، مختار به عنوان رهبر كاريزماتيك توانست موالي و شيعيان را همراه نمايد؛ اما به دليل ناسازگاري باورها با برنامه ها و اهداف، نهادي نشدن جنبش در عراق و هم چنين قدرت طلبي مختار، اين جنبش دچار بحران شد و به سبب نداشتن تاييد امام سجاد (ع) به شكست كشيده شد.

Mukhtar’s anti Umayyad and anti Zubayri movement was a social-revolutionary movement to seek Imam Hussein's (AS) revenge and establishing a justice government. Therefore, a sociological study of this movement can greatly help in evaluating the movement. This research after collecting historical data analyzes the sociology of this movement based on four fundamental axes: the process, structure, and relationship with the actors of the movement, beliefs and the role of active forces. The result of this research indicates that after Mawalis achieved their rights, Mukhtar, as a charismatic leader, could accompany Mawals and the Shiites, but due to the incompatibility of the beliefs with plans and goals, Non-institutionalization of the movement in Iraq, and also Mukhtar’s desire to gain power, this movement was led to crisis and due to the lack of confirmation of Imam Sajjad (AS) eventually failed.