بررسي تحليلي جايگاه خلافت عباسي در روند مشروعيت يابي حكومت هاي محلي ايران از هجوم مغول تا سقوط بغداد (656- 616 ق.)

An Analytical Study of the Position of the Abbasid Caliphate in the Process of Legitimizing Iranian Local Governments from the Mongol Invasion to the Fall of Baghdad (616-656 AH)

در پي حمله مغول به ايران در سال 616ق. و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه در 617ق. دوره اي از رقابت هاي سياسي براي كسب قدرت آغاز گرديد و بخش هاي مختلف ايران تحت نفوذ حكومت هاي محلي قرار گرفت. حد فاصل تهاجم مغول تا سقوط بغداد براي حكومت هاي محلي ايران به لحاظ حل بحران مشروعيت و تداوم حاكميت، دوراني سخت بود و پيوند با بازماندگان سلطنت خوارزمشاهي، خلافت عباسي و دربار مركزي مغول، مهم ترين ابعاد تكاپوهاي سياسي ايشان به شمار مي رفت. از مهم ترين مباني مشروعيت حكومت هاي محلي، كسب تاييد خليفه عباسي در چارچوب نظريه خلافت اسلامي بود. مساله اصلي اين مقاله، بررسي مناسبات حكومت هاي محلي با نهاد خلافت پس از حمله مغول و چگونگي تنظيم اين مناسبات و تغييرات آن در مواجهه با مغولان در راستاي استمرار مشروعيت و تداوم حاكميت است. پژوهش حاضر كه به روش توصيفي و تحليلي و بر پايه منابع كتابخانه اي صورت گرفته، مشخص نمود كه حمله مغولان و افزايش تهديد آنان به تدريج روند مشروعيت يابي حكومت هاي محلي از خلافت را دچار تغيير نمود.

Following the Mongol invasion of Iran in 616 (AH) and the death of Sultan Mohammad Khwarazm Shah in 617 (AH), a period of political competition for power began and various parts of Iran were influenced by the local governments. The interval between the Mongol invasion and the fall of Baghdad was a difficult time for Iranian local governments to resolve the crisis of legitimacy and sovereignty. The linking with the remnants of Kharazmshahi monarchy, the Abbasid caliphate, and the central Mongol court were the most important aspects of their political struggle. One of the most important foundations of the legitimacy of local governments was the approval of the Abbasid caliph within the framework of Islamic caliphate theory. The main issue of this article is to examine the relationship of local governments with the institution of caliphate after the Mongol invasion and how these relations are regulated and changed in encountering the Mongols, in order to maintain the legitimacy and continuity of sovereignty. This descriptive and analytical study, based on library resources, revealed that the Mongol invasion and their increasing threats gradually changed the process of legitimizing local governments from the caliphate.