انگاره هاي حكومت مندي مدرن در دوره پيشامشروطه؛ با تاكيد بر رساله كشف الغرائب مجدالملك سينكي

Images of Modern government in the pre-constitutional period with an emphasize on the Kashf al-Gharaeb treatise by Majd al-Molk Sinki

ورود تجدد به ايران سرآغاز نظرورزي پيرامون ماهيت حكومت و تاثير آن بر عقب ماندگي ايران است. شكست ايران از روسيه طي دو جنگ به تعميق اين انديشه انجاميد. ظهور شخصيت هاي اصلاح طلب و روشنفكر در اين دوره واكنشي به اين امر بود. هرچند بسته به نحوه آشنايي و تماس اين افراد با تجدد غرب، درك آنان از ماهيت حكومت مدرن و نواقص حكومت در ايران متفاوت بود.نوشتار حاضر بر مبناي روش توصيفي- تحليلي و با اتكاء به نظريه حكومت مندي ميشل فوكو به بررسي نحوه ادراك مجدالملك از ماهيت حكومت مدرن بر اساس تحليل رساله كشف الغرائب، پرداخته است. اين اثر يكي از اولين آثار انتقادي در عصر قاجار است. دستاورد اين پژوهش نشان مي دهد كه مجدالملك به نقد ماهيت حكومت سنتي در ايران براساس نقد حكومت در قالب انتقاد از سلطنت، بي كفايتي كارگزاران و ناكارآمدي نهادهاي حكومتي پرداخته؛ اما رويكرد وي بيشتر جنبه سلبي دارد و الگوي بديلي در مقابل حكومت سلطنتي ارائه نمي دهد. از سوي ديگر درك او بيشتر در قالب حكومت قانون، تفكيك قوه مقننه از مجريه و تلاش در جهت تاكيد بر مفهوم ملت در مقابل رعيت و اشارات اندكي به دموكراسي است.

The arrival of modernity in Iran is the beginning of a debate on the nature of government and its impact on Iran's backwardness. Iran's defeat of Russia during the two wars deepened this idea. The emergence of reformist and intellectual figures during this period was a reaction to this. However, depending on how these people came to know and interact with Western modernity, their understanding of the nature of modern government and the shortcomings of government in Iran varied. Based on a descriptive-analytical method and using Michel Foucault's theory of governance, the present paper examined Majd al-Molk's understanding of the nature of modern government in his work entitled Kashf al-Gharaeb. This work is one of the first critical works in the Qajar era. The findings of this study showed that Majd al-Molk has criticized the nature of traditional government in Iran in the form of criticism of the monarchy, the inefficiency of agents, and the inefficiency of government institutions. But his approach is mostly negative and does not provide an alternative paradigm for the monarchy. His understanding is more about the rule of law, separating the legislature from the executive, and trying to emphasize the concept of nation versus slavery. Little reference is made to democracy.