اصل دليل كافي و ضرورت‌انگاري؛ گزارش و بررسي دو رويكرد معاصر

در ادبيات معاصر فلسفۀ تحليلي‌‌، اصل دليل كافي به واسطۀ نتايج مناقشه‌برانگيز آن‌‌، مورد حمله قرار مي‌گيرد. از ميان اين نتايج‌‌، آن‌چه بيش از همه اساسي تلقّي مي‌‌شود‌‌، ‌ضرورت‌انگاري (شكست موجّهات). است. همۀ ما بر اين باوريم كه امور ممكني پيرامون ما وجود دارند كه مي‌‌توانستند به گونه‌‌اي ديگر باشند؛ حال پرسش اين است كه اگر هر چيز‌‌، علّتي كافي داشته باشد‌‌، آيا جايي براي وجود اشياي امكاني باقي خواهد ماند يا همه چيز ضروري خواهد شد؟ در مواجهه با اين مسئله‌‌، پاسخ‌‌هاي متنوعي شكل گرفته كه در متن مقاله به آنها اشاره شده، اما آن‌ چه در اين مقاله بر آن تأكيد كرده‌ايم‌‌، اولاً‌‌، تبيين دقيق ايراد ضرورت‌انگاري با بيان يكي از قائلين اصلي آن (پيتر ون اينوگن‌‌) و ثانياً‌‌، پاسخي مبتني بر انكار ضرورت علّي از جانب يكي از مهم‌‌ترين پژوهشگران اين عرصه (الكساندر پراس) به‌ عنوان راه حلِّ اين مسئله است. در‌ نهايت‌، راه‌ حل فيلسوفان مسلمان را با محور قرار دادن‌ ابن‌ سينا طرح كرده‌ايم كه بدون انكار ضرورت علّي‌‌، ايراد ‌ضرورت‌انگاري را پاسخ مي‌دهند.