نجات قاعده ملازمه

در اين مقاله تلاش مي‌كنم ربط و نسبتي كه قاعدۀ ملازمه ميان عقل و شرع برقرار مي‌كند را تحليل كنم. براي اين هدف‌‌، سه سؤال محوري طرح و به ترتيب تحليل مي‌شود: نخست‌‌، آيا «هر آن‌ چه عقل بدان حكم كند‌‌، شرع نيز بدان حكم مي‎كند»؟ دوم‌‌، چنانچه در موضوعي حكم شرع و حكم عقل متغاير يا متعارض از آب در آيند، چه بايد كرد؟ سوم‌‌، چگونه تشخيص يا تمييز بدهيم كه احكام صادرشدۀ‌ عقلِ مورد بحث، آلوده / نفساني / شيطاني است؟ برخي از نتايج مقاله عبارت‌اند از: 1) از آنجا كه ‌‌‌‌‌عقل‌هاي ما بدون استثناء همگي دسترس‌ناپذيرند، ناگزيريم براي تمييز چگونگي عقل‌ها‌‌، همواره به ارزيابي احكام صادرشدۀ‌ عقل‌ها بپردازيم؛ 2). اين‌كه ‌‌‌‌‌براي عقل اوصافي پسنديده يا نكوهيده در نظر بگيريم و تصور كنيم با اين كار تكليف تمام احكام صادرشدۀ‌ همۀ ‌عقل‌هاي عالَم را ـ براي هميشه ـ تعيين كرده‌ايم، شيوۀ‌ بي‌حاصلي است و به نتايجي هم منتهي نمي‌شود؛ 3)  براي نجات قاعدۀ ملازمه از معضله‌اش هيچ اقدام يكپارچه و خلل‌ناپذيري بدون نفي استقلال عقل نمي‌توانيم، ‌صورت بخشيم.