خانواده و كاركرد تربيتي آن در قرآن و روايات

خانواده به عنوان نهادي تأثيرگذار در جهت تعليم و تربيت انسان، در سال‌هاي اخير با شكل‌هاي جديدي مواجه شده كه ارائه تعريفي ثابت از آن ضروري است. از سويي بسياري بر اين عقيده‌اند كه با شكل‌‌گيري نهادهايي همچون مدرسه، كاركردهاي تربيتي خانواده توسط ساير نهادها صورت مي‌‌گيرد و همين امر جايگاه و منزلت خانواده را كاهش مي‌‌دهد. اين در‌حالي است كه خانواده نقش‌‌هايي دارد كه نهادهاي ديگر نمي‌‌تواند عهده‌دار آنها باشد و نمي‌‌تواند جايگزين خانواده شوند. از اين رو، مقاله حاضر با هدف شناسايي تعريف و كاركردهاي تربيتي خانواده از منظر قرآن و روايات تدوين شد. روش بررسي در اين تحقق، مطالعه اسنادي بوده و در شناسايي معناي خانواده از معناشناسي و در شناسايي كاركرد تربيتي خانواده از روش تحليلي بهره‌گرفته شده است. يافته‌‌هاي پژوهش نشان مي‌‌دهد كه بر اساس آيات و روايات، خانواده متشكل از پيوند شرعي ميان زن و مرد، فرزندان آنها و خويشاندي نسبي و سببي است. بر اساس همين منابع، خانواده داراي كاركردهايي است كه در تربيت اخلاقي و تعليم اعضاي خانواده مؤثر است. همچنين به وجود محبت و موًدت ميان اعضاي خانواده، استمرار ارتباط ميان والدين و فرزندان و نوع ارتباط ميان خانواده و فرزندان به گونه‌اي است كه مشكلات و كاستي‌‌هاي ناشي از آموزش‌‌هاي مدرسه را برطرف كند. از سويي به دليل انجام عملي بسياري از موارد اخلاقي و ديني توسط خانواده، تأثيرگذاري آنها بر فرزندان بيش از مدرسه خواهد بود. در مجموع خانواده كاركردهاي تعليمي و تربيتي اخلاقي و ديني براي اعضاي خود دارد كه مدرسه نمي‌تواند جايگزين آن باشد.