بررسي رابطه بين ساختار شبكه تامين با كارايي توليد: رويكرد تحليل شبكه اجتماعي و تحليل پوششي داده ها

بسياري از محصولات در شبكه‌اي از شركت‌هاي به هم مرتبط توليد مي شوند. از ديدگاه شبكه تامين، جايگاه نسبي شركت‌ها در ارتباط با يكديگر بر استراتژي و رفتار آن ها موثر است. علي رغم اهميت چنين شبكه‌هايي كمتر درباره الگوهاي ارتباطي و پيچيدگي ساختاري آن‌ها بحث شده است. رويكرد تحليل شبكه اجتماعي يك روش مناسب براي مدلسازي و شناخت پيچيدگي‌هاي ساختاري چنين شبكه‌هايي است. از اين رو در اين مطالعه از داده‌هاي جمع آوري شده از روابط تامين كننده –خريدار 45 شركت شبكه تامين فولاد ايران به منظور بررسي اثر متغيرهاي مركزيت برگرفته از تحليل شبكه اجتماعي بر كارايي اجزاي شبكه استفاده شد. در يك فرايند چند مرحله‌اي از تحليل پوششي داده‌ها با مدل BCC ورودي محور براي اندازه‌گيري كارايي در سطح‌شركت ها و از تحليل شبكه اجتماعي براي محاسبه ويژگي‌هاي مركزيت شبكه تامين استفاده شد. سپس با استفاده از رگرسيون پانلي با اثرات ثابت متغيرهايي كه بيشترين ارتباط را با كارايي دارند، شناسايي شدند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه در شبكه روابط لجستيكي، مركزيت درون درجه‌اي و بينابيني با كارايي رابطه مستقيم و مركزيت برون درجه‌اي با آن رابطه معكوس دارند. همچنين، در شبكه روابط قرادادي نيز مركزيت درجه رابطه مستقيم و مركزيت بردارويژه رابطه معكوس با كارايي دارد.