اثربخشي مداخله كاهش استرس مبتني بر ذهن‌ آگاهي بر ناتواني كاركردي بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس

Effectiveness of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program on Functional Disability of Patients with Multiple Sclerosis

زمينه و هدف بيماري مولتيپل اسكلروزيس، پيش‌بيني نشدني و يكي از بيماري‌هاي تغيير‌دهنده زندگي فرد است. بنابراين هدف از پژوهش حاضر بررسي اثربخشي مداخله كاهش استرس مبتني بر ذهن‌آگاهي بر ناتواني كاركردي بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس است. مواد و روش ها جامعه آماري، كليه زنان و مردان مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس شهرستان نيشابور بودند. در اين پژوهش، نمونه شامل 47 نفر (22 نفر گروه آزمايش، 25 نفر گروه كنترل) بود، كه به صورت تصادفي انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري با گروه كنترل بود. گروه آزمايش، مداخله كاهش استرس مبتني بر ذهن‌آگاهي را به مدت هشت جلسه دريافت كردند، گروه كنترل هيچ آموزشي دريافت نكردند. پيگيري نيز بعد از يك ماه صورت گرفت. آزمودني‌ها به پرسش‌نامه ارزيابي ناتواني سازمان جهاني بهداشت پاسخ دادند و داده‌ها با آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار SPSS تحليل شد. ملاحظات اخلاقي اين مطالعه با شناسه IR. NUMS.REC.1397.004 به تصويب كميته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم پزشكي نيشابور رسيده است. يافته ها نتايج حاصل از تحليل واريانس آميخته بدين شرح است: آزمون تك‌متغيره در مورد اثر زمان، حاكي از آن است كه اثر زمان بر مؤلفه ناتواني كاركردي معني‌دار است. اثر تعاملي زمان و گروه بر مؤلفه ناتواني كاركردي معني‌دار است. نتايج تحليل واريانس بين‌گروهي در ميان دو گروه آزمايش و كنترل (0/05‌>P) نشان مي‌دهد كه بين دو گروه آزمايش و كنترل تفاوت معناداري وجود دارد (0/05>P). مقايسه زوجي اثر تعاملي زمان و گروه نشان داد بين مرحله پيش‌آزمون با پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معناداري وجود دارد (P=0/001)، اما ميان مرحله پس‌آزمون با پيگيري تفاوت معناداري وجود ندارد. نتيجه گيري بر طبق نتايج، درمان كاهش استرس مبتني بر ذهن‌آگاهي بر كاهش ناتواني كاركردي بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس اثرگذار و پايدار بوده است كه از دلايل اين پايداري مي‌توان به سادگي درمان و آموزش سريع‌تر بيمار و همچنين كوتاه‌مدت‌بودن جلسات مداخله اشاره كرد.

Background and Aim Multiple Sclerosis (MS) is an unpredictable disease that can change individuals' lifestyle. The purpose of this study was to investigate the effect of a Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) program on functional disability of patients with MS. Methods & Materials The is an experimental study with pre-test/post-test/follow up design using control group. The study population consisted of all male and female patients with MS living in Neyshabur county, Iran. Of these, 47 were selected using a convenience sampling technique and randomly assigned into two groups of intervention (n=22) and control (n=25). The intervention group received MBSR therapy for 8 sessions, while the control group received no intervention. The follow-up was performed after one month. Subjects’ functional disability was measured by using the World Health Organization Disability Assessment questionnaire. The collected data were analyzed using SPSS v.21 software usingrepeated measurements Analysis of Variance (ANOVA). Ethical Considerations This study obtained its ethical approval from the Research Ethics Committee of Neyshabur University of Medical Sciences (code: IR. NUMS.REC.1397.004) Results The results of univariate ANOVA showed the significant effect of time and the interaction effect of time and group on functional disability of samples. The results of between-group ANOVA a significant difference between the intervention and control groups in functional disability (p <0.05). Pairwise comparison of the interaction effect of time and group showed a significant difference between the pre-test, post-test and follow-up scores (P = 0.001), but no significant difference was reported between the posttest and follow-up scores. Conclusion The MBSR program could reduce the functional disability in patients with MS due to ease of treatment, faster patient education, and the short duration of intervention sessions..