ريخت شناسي شورش‌هاي نان در عصر مظفري

The Morphology of Bread Riots in the Mozaffari Age

اعتراض هاي شهري از شاخصه هاي زندگي اجتماعي در دوره مظفرالدين شاه بود. بخش عمده اي از اين اعتراضات را شورش هاي نان به خود اختصاص داده است. اين شورش ها سبب ايجاد تحول در روابط حكومت و مردم شد. ريخت شناسي شورش هاي نان در عصر مظفري، به منظور درك و تحليل عميق تر اوضاع اجتماعي پيشامشروطه، موضوع اصلي اين مقاله است كه تلاش مي شود به روش تاريخي و با شيوه توصيفي _ تحليلي و با استناد به منابع و مآخذ موجود بررسي شود. اين پژوهش در پي پاسخ به اين پرسش ها است كه چه عواملي بر وقوع شورش هاي نان تاثيرگذار بوده، گروه ها و اقشار اجتماعي شركت كننده در شورش ها چه كساني بوده اند و تاثيرات اين شورش ها چه بوده است. به نظر مي رسد عوامل طبيعي هم چون قحط و خشكسالي و نيز عوامل انساني هم چون احتكار غلات، سبب كمبود و گراني نان و اتحاد مردم در برابر حكومت و وقوع شورش ها شده است. اين شورش ها به الگوهايي براي مبارزه تبديل شد و نظام حاكم را روز به روز بيشتر به چالش كشيد و مردم را در پافشاري بر عملي شدن مطالباتشان استوارتر ساخت.

Urban protests were one of the characteristics of social life in the Mozaffaroddin Shah era that most of them were bread riots. Those riots led to a change in the relations between the government and the people. This paper considers the morphology of bread riots in the Mozaffari age in order to find a deeper understanding and analysis of cultural and social situation of Iran before constitutional revolution and to investigate that period based on the primary sources and in a descriptive-analytical way. It is aimed to answer questions including what factors affected the bread riots and which classes of people run them. It seems that natural factors like famine and drought and also human factors like hoarding of grains led to a shortage and expensiveness of brad and unio‎n and provoked people against government. These riots became models for struggle and challenged the ruling system day by day and made the people more persistent on asking their demands.