اثر هم‌زمان شوري و مكش ماتريك خاك بر ميزان تبخير و توزيع مجدد رطوبت و شوري در دو خاك با بافت متفاوت

افزايش روزافزون شوري، يكي از مشكلات اصلي زمين هاي كشاورزي به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك مي باشد كه نرخ تبخيرتعرق زيادي دارند. هدف از اين پژوهش بررسي اثر هم‌زمان شوري در پنج سطح 2، 4، 8، 16 و 20 دسي زيمنس بر متر براي گندم و 0.7، 2، 4، 6 و 8 دسي زيمنس بر متر براي لوبيا، با مكش ماتريك در چهار سطح 2، 6، 10 و 33 كيلو پاسكال، بر نرخ تبخير و توزيع مجدد رطوبت و شوري در دو خاك لوم شني و لوم رسي بود كه به صورت آزمايش فاكتوريل وباطرح پايه كاملاًتصادفي با سه تكراربه صورت كشت گلداني اجرا شد. نتايج نشان داد تيمارهاي شوري و مكش ماتريك به‌ويژه در خاك لوم رسي، روند تبخير را با گذشت زمان تحت تأثير قرار داده و اين اثر در مكش ها و شوري هاي زياد بيشتر بود. كمترين اثر شوري بر ميزان تبخير، در بيشترين سطح رطوبتي خاك مشاهده شد، زيرا به دليل فراهمي آب، شوري نتوانست بر ميزان تبخير مؤثر باشد. به طوري كه در مكش ماتريك 2 كيلو پاسكال، نرخ تبخير در همه سطوح شوري تقريباً يكسان بود و بيشترين ميزان تبخير را در تمام روزهاي بعد از اعمال تيمار داشت. در روز پانزدهم بعد از اعمال تيمار و تحت مكش 33 كيلو پاسكال، افزايش شوري از 0.7 تا 20 دسي زيمنس بر متر، ميزان تبخير را 19 درصد در هردو خاك كاهش داد. همچنين نتايج نشان داد كه شوري عصاره اشباع خاك هايي كه تحت مكش ثابت 10 كيلو پاسكال زهكشي شدند به صورت نمايي با كاهش رطوبت افزايش يافت و اين روند در خاك لوم رسي به دليل زياد بودن نسبت بين ميزان تبخير به زهكشي اين خاك در مقايسه با خاك لوم شني، تغييرات بيشتري داشت. توزيع مجدد شوري با گذشت زمان در هر دو خاك و براي هر دو گياه تقريباً يكسان و به صورت افزايشي بود. همچنين با گذشت زمان، كاهش رطوبت، مخصوصاً در شوري هاي پايين در خاك لوم رسي بيشتر از خاك لوم شني بود.