اثر پتانسيل اسمزي و ماتريك يكسان بر جذب آب و عملكرد گياه ذرت در سيستم آبياري كامل و بخشي ريشه ذرت

در اين تحقيق اثر پتانسيل ماتريك و اسمزي برابر به طور جداگانه و هم زمان، بر روي تغييرات جذب آب و عملكرد گياه ذرت مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش‌ها به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با دو فاكتور نوع پتانسيل (اسمزي، ماتريك و توأم) و سطوح پتانسيلي (0.46، 1.12، 1.19 و 3.63 بار) در 4 تكرار به‌صورت كشت گلخانه اي انجام شد. كاهش سطوح پتانسيل از 0.46 تا 3.63 بار سبب كاهش 36.6 درصدي جذب آب در تيمار پتانسيل اسمزي گرديد. كاهش سطوح پتانسيلي به ترتيب سبب كاهش 40 و 36.6 درصدي جرم خشك ريشه در تيمار پتانسيل اسمزي و توأم و افزايش 26 درصدي در تيمار پتانسيل ماتريك شد. در بين تيمارها و سطوح پتانسيلي مورد بررسي بيشترين راندمان مصرف آب با مقدار 1.12 گرم بر ليتر در سطح 1.12 بار تيمار توأم مشاهده گرديد. نتايج نشان داد كه تحت سطوح يكسان پتانسيل اسمزي و ماتريك، تنش شوري با كاهش بيشتر جذب آب صدمه بيشتري بر رشد گياه وارد مي كند. اين در حالي است كه در تيمار توأم در سطوح بالاي پتانسيلي (0.46 تا 1.12 بار) استفاده از سيستم آبياري بخشي با بهبود نسبي وضعيت رشد ريشه (در بخش پتانسيل اسمزي)، سبب افزايش راندمان مصرف آب خواهد شد. با كاهش سطح پتانسيل در سطح 3.63 بار در تيمار توأم با وجود مكش برابر در دو سمت ريشه، گياه آب كمتري را نسبت به زماني كه كل دو نيمه ريشه تحت شوري معادل اين سطح پتانسيل قرار مي گيرد، دريافت مي كند. حداقل براي شوري‌هاي كم، مقادير پتانسيل اسمزي و ماتريك قابل جمع نيستند و يا به عبارت ديگر مجموع آن‌ها نمي تواند مبين شرايط واقعي حاكم بر محيط ريشه باشد. نتايج چنين مطالعاتي مي تواند در مديريت دقيق كميت و كيفيت آب آبياري تحت تنش همزمان شوري و خشكي در مناطق خشك و نيمه‌خشك مورد استفاده قرار بگيرد.