بررسي انطباق ساختار روش زمين‌خاك‌شناسي با سامانه رده‌بندي خاك در مدل‌هاي خاك نماي‌سرزمين با استفاده از احتمالات شرطي

نقشه‌هاي خاك، پايه و اساس بسياري از پژوهش‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي مرتبط با محيط زيست و منابع طبيعي هستند. روش‌هاي گوناگون جداسازي واحدهاي خاك مي‌كوشند مرزبندي‌هاي هرچه خالص‌تري ايجاد كنند. يكي از اين روش ها كه داراي ساختاري سلسله مراتبي است روش زمين‌خاك‌شناسي (ژئوپدولوژي) مي‌باشد كه آن را هم‌تراز ساختار سلسله مراتبي سامانه رده‌بندي خاك مي‌دانند. از آنجا كه ارتباط كمّي اين دو ساختار با هم كمتر مورد توجه قرار گرفته است در اين پژوهش با استفاده از احتمالات شرطي به بررسي كمّي رابطه خاكزمين نما پرداخته شده و صحت انطباق اين دو ساختار آزمون گرديده است. براي اين منظور واحدهاي زمين‌ريخت‌شناختي منطقه شرق اصفهان جداسازي شدند و تعداد 191 نقطه مطالعاتي بررسي و تجزيه و تحليل گرديد و احتمال شرطيِ وجود هر خاك به شرط مشاهده زمين‌ريخت‌هاي مختلف به دست آمد. نتايج به طور كمّي نشان دادند خاك‌هاي منطقه مطالعاتي كمتر تحت تأثير عامل خاك‌ساز quot;مواد مادري quot; قرار گرفته‌اند و يا اينكه عوامل ديگر تأثيرگذاري بيشتري داشته و نقش مواد مادري را كم رنگ نموده‌اند. همچنين بين واگرايي و يا هم گرايي خاك ها در خلال سلسله مراتب روش زمين‌خاك‌شناسي با سطوح رده‌بندي رابطه نزديكي وجود دارد و در هر سطح زمين‌خاك‌شناختي از سطح رده به سمت سطح فاميل، واگرايي يا تفرق خاك‌ها افزايش مي‌يابد. با اين وجود، هم‌ارز بودن سطوح رده‌بندي با سطوح زمين‌ريخت‌شناختي به نظر درست نمي‌آيد و سطح زمين‌ريخت دقّت كافي براي جداسازي فاميل خاك را ندارد و در بهترين حالت سطح زمين‌ريخت براي جداسازي خاك‌ها در سطح زيرگروه مناسب است. بنابراين پيشنهاد مي‌شود در روش زمين‌خاك‌شناسي براي جداسازي  فاميل خاك ها طبقات ريزتري  مانند «فاز سطح زمين‌ريخت» بكار برده شود كه در آن به مواردي چون جهت يا شكل شيب، نوع و تراكم پوشش گياهي و غيره توجه گردد كه در سطوح بالاتر واحدهاي زمين‌ريخت‌شناختي مد نظر قرار نگرفته‌اند.