بررسي انواع تقارن و الگوهاي تقارن در نقوش برجسته تمدن هيتيت

The Study of Symmetrical Motifs and Patterns in the Hittite Bas-Reliefs

تقارن يك ابزار تحليلي است كه پيرامون شناخت روابط ميان فرهنگي و مقايسۀ اشياء هنري مورد استفاده قرارگرفته و از دهۀ 1900م. در علم باستان­ شناسي و با مطالعه بر سفال آغاز شده است. فرهنگ­ هاي متفاوت (ادوار تاريخي مختلف) اولويت­ ها و سلايق تقارني متفاوتي دارند. تغيير فرهنگ در تغيير اولويت­ هاي تقارن و يا حضور نوع جديد الگوي تقارن منعكس مي­ شود. هدف از اين پژوهش، مطالعۀ تغيير و يا استمرار فرهنگ در ادوار تاريخي تمدن هيتيت بر اساس الگوي تقارن است. پژوهش حاضر با روش مبتني بر مطالعۀ منابع مكتوب و بررسي مجسمه‌سازي و نقوش برجسته تمدن هيتيت با رويكرد رياضي الگوي تقارن نشان مي ­دهد كه نخستين نشانه‌هاي به­ كارگيري تقارن در هنر نقش ­برجسته اين تمدن، در دورۀ پادشاهي بزرگ هيتيت بوده است. در اين دوره شاهد حضور انواع تقارن انتقالي، دوراني، بازتابي و دوطرفه در نقوش هستيم كه به نظر مي ­رسد كاملاً آگاهانه، غير تصادفي و باهدف مشخصي به‌كار رفته‌اند. حضور نوع جديد الگوي تقارن در دورۀ هيتيت جديد احتمالاً نتيجۀ تغيير فرهنگ به­ دلايل تغيير شرايط زيست­ محيطي و يا الگوي استقراري است.

Symmetry is an analytical tool, used in recognition of intercultural relations as well as artistic objects comparison. It was first appeared in archaeological research since 1900’s by studying the patterns that were depicted on the potteries. Various cultures (different historical periods) have various symmetry tastes. Some kinds of cultural changes are reflected in changes in symmetry preferences and/or in the presence of a new type of symmetrical pattern. The purpose of this research is to study the transformation or continuity of culture in historical periods of Hittite civilization based on the symmetrical pattern. The present research, based on the study of the written sources and the study of sculpture and bas-reliefs of the Hittite civilization regarding the mathematical nature of the symmetrical pattern, shows that the first signs of the use of symmetry in the art of this civilization have been introduced during the Great Hittite kingdom. In this period, there were various kinds of translation, Bi-lateral, Reflection, and Rotation symmetries in motifs, which seem to be rendered consciously, non-random and with a specific purposes. The presence of a new type of symmetry pattern during the Neo-Hittite period is likely to be as the result of a change in environment or the settlement pattern.