تحليل محتوا و مقايسه نشريه‌هاي تخصصي در حوزه رفتار حركتي و روان‌شناسي ورزشي ايران

هدف از انجام مطالعۀ حاضر، تحليل محتواى مقاله‌هاي نشريه‌هاي علميپژوهشى داخل كشور در حوزه رفتار حركتي و روان‌شناسي ورزشي منتشرشده در سال‌هاى 1388 تا 1395 بود. پژوهش حاضر ازنوع كاربردى و روش پژوهش، تحليل محتوا بود. در اين مطالعه، درمجموع، 814 مقاله در شش نشريه مختلف بررسي شدند. پس از مراجعه به نسخه بايگاني شماره ‏هاي منتشرشده از نشريه‌ها و ورود داده ‏هاي كمّي خام در برگه كدگذاري، شاخص‏ هاي آماري توصيفي ازطريق نرم ‏افزار اس.پي.اس.اس. محاسبه شدند و جدول‏ هاي توزيع فراواني تنظيم شدند. نتايج نشان داد كه نشريه رفتار حركتي با 28 درصد بيشترين تعداد و نشريه پژوهش‌نامه مديريت ورزشي و رفتار حركتي با 5.7 درصد كمترين مقاله‌ را داشتند. مشاهده شد كه كمترين زمان پذيرش مقاله‌ها به نشريه مطالعات روان‌شناسي ورزشي با ميانگين 2.227 ± 3.50 ماه مربوط بود. نويسندگان مرد با 70.9 درصد، نويسندگان دانشجوي دكتري با 11.8 درصد، نويسندگان با رتبۀ علمي استاديار با 20.5 درصد و نويسندگان گرايش رفتار حركتي با 71.4 درصد، بيشتر نويسندگان مقاله‌ها بودند. همچنين، مشخص شد كه عمده مقاله‌ها با موضوع روان‌شناسي ورزشي و بعد از آن، با موضوع يادگيري حركتي منتشر شده‌اند و به حيطه رشد و كنترل حركتي كمتر پرداخته شده است. دراين‌ميان، مقوله هيجان‌ها (13.3 درصد) بيشتر از ساير موارد موردتوجه پژوهشگران بود. در مقاله‌هاي موردبررسي، عمده آزمودني ها غيرورزشكار و ازنظر سطح مهارت، «مبتدي» بودند و فقط 7.2 درصد در دسته «نخبه» قرار داشتند. همچنين، بيشتر مقاله‌ها در حوزه «سلامت» انجام شده بودند. نمونه هاي انساني، جوان و سالم اغلب نمونه آماري مقاله‌ها را تشكيل مي دادند و فقط در 12.5 درصد از مقاله‌ها،آزمودني‌ها مبتلابه كم‌تواني بودند. نتايج نشان داد كه در مقاله‌ها از منابع انگليسي بيشتر از منابع فارسي استفاده شده بود. همچنين، بيشترين خوداستنادي نشريه در نشريه رشد و يادگيري حركتي ورزشي (124 مورد) و بيشترين خوداستنادي نويسنده به نشريه رفتار حركتي (146 مورد) مربوط بود. اغلب پژوهش‌ها ازنوع كاربردي بودند و از روش پژوهش نيمه‌تجربي استفاده شده بود. همچنين، مشخص شد كه دانشگاه تهران با 477 مورد، بيشترين سهم از مقاله‌ها را دربين نهادهاي علمي مشاركت‌كننده به‌خود اختصاص داده است.براساس يافته‏هاي پژوهش مي‏توان نتيجه‏گيري كرد كه با توجه به بي‌توجهي به جامعه سالمندان و افراد كم‌توان و همچنين، نبود توازن در مطالعات انجام‌شده در حيطه ‏هاي گوناگون رفتار حركتي، تعيين اولويت‏ هاي پژوهشي براساس نيازسنجي در نشريه هاي مختلف و اطلاع‌رساني به پژوهشگران مي‌تواند گامي درجهت رفع كمبودها و خلأ هاي علمي و پژوهشي باشد. كمبود پژوهش‌هاي كيفي، كمبود مشاركت علمي بين‌رشته‌اي دربين نويسندگان مقاله‌ها، سهم كم دانشياران و استادان درزمينه توليد مقاله‌ها، تمايل اندك به انجام پژوهش درزمينه رشد و كنترل حركتي و بهره گيري كم از گروه سني كودك و سالمند به‌عنوان نمونه پژوهش، از نقاط‌ ضعف و محدوديت هاي مهم درخور اشاره هستند.