مطالعه ارتباط بين الگوي پروتئين دانه با صفات كمّي در برخي ارقام زراعي نخود (Cicer arietinum L.)

از جمله روش‌هاي مطالعه وجود تنوع‌ژنتيكي ميان گونه‌هاي گياهي، استفاده از روش الكتروفورز پروتئين‌هاي بذر مي‌باشد. استفاده از نشانگرهاي پروتئيني در جداسازي ارقام نخود به‌عنوان يك منبع ارزشمند غذايي مهم است. الگوي پروتئين‌هاي ذخيره‌اي چهار رقم نخود (آرمان، هاشم، ILC-482 و آزاد) با روش SDS-PAGE بررسي شد. براي اين منظور از ژل 12.5درصد پلي‌اكريل‌آميد استفاده گرديد. نتايج الكتروفورز نشان داد كه تفاوت الگوي پروتئيني ارقام مورد مطالعه بيشتر مربوط به باندهاي پروتئيني موقعيت 17 و 25كيلودالتون است. بر اساس نتايج SDS-PAGE، به‌طور ميانگين 28.75باند پروتئيني، در محدود 14 تا 100كيلودالتون شناسايي گرديد. حضور باندهاي پروتيئني با وزن تقريبي 17كيلودالتون در الگوي پروتئيني ارقامILC-482 ، هاشم و آزاد مي‌تواند به‌عنوان نشانگرهاي پروتئيني براي اين ارقام و باند پروتئيني 14كيلودالتون براي رقم آرمان معرفي شوند. دو رقم ILC-482 و آرمان و نيز هاشم، به‌ترتيب بيشترين و كمترين تعداد باند را داشتند و بيشترين فاصله ژنتيكي بين ارقام ILC-482 و آرمان مشاهده شد. ماتريس تشابه محاسبه و تجزيه خوشه‌اي بر اساس ضريب تشابه جاكارد به روش UPGMA انجام گرديد. در رنگ‌آميزي با كوماسي‌بلو دامنه ضرايب تشابه از 0.78 تا 0.87 متغير بود. جهت تعيين همبستگي بين صفات زراعي و مولكولي از آزمون مانتلهانزل (Mantel-Hansel) استفاده شد و همبستگي بين صفات زراعي در شرايط تنش خشكي و شرايط آبياري تكميلي با داده‌هاي مولكولي مشاهده گرديد (P %5). با بررسي شاخص‌هاي تنش خشكي و نتايج حاصل از باي‌پلات رقم آرمان به‌عنوان متحمل‌ترين رقم شناخته شد و در هر دو شرايط محيطي تنش خشكي و بدون تنش عملكرد بالاتري نسبت به ساير ارقام از خود بروز داد. همچنين تجزيه باي‌پلات نشان داد كه شاخص‌هاي YI و HAM بهترين شاخص‌هاي تحمل به خشكي بودند.