اثر مقادير مختلف نيتروژن بر اجزاي عملكرد، عملكرد و بهره وري نيتروژن دو رقم عدس ديم

به‌منظور بررسي تأثير مقادير مختلف نيتروژن بر عملكرد و اجزاي آن و همچنين مطالعه كارآيي جذب، مصرف و بهره‌وري نيتروژن دو رقم عدس ديم، آزمايشي به‌صورت كرت هاي خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال زراعي 95-1394 اجرا گرديد. فاكتور اصلي اين آزمايش سطوح مختلف كود نيتروژن از منبع اوره (0، 40 و 80‌كيلوگرم در هكتار) و فاكتور فرعي شامل دو رقم عدس ديم (بيرجند و رباط) بود. نتايج نشان داد كه بيشترين تعداد دانه در غلاف و وزن۱۰۰‌دانه به‌ترتيب در شرايط عدم كاربرد كود نيتروژن و رقم بيرجند و تيمار ۴۰‌كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار و رقم رباط حاصل شد. تيمار 40‌كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار و رقم بيرجند حداكثر تعداد غلاف در بوته، عملكرد دانه (۲۳/۳۳۸‌كيلوگرم در هكتار)، عملكرد بيولوژيك (۶۸/۳۲۹۱‌كيلوگرم در هكتار)، ميزان نيتروژن زيست‌توده و كارآيي جذب نيتروژن را به خود اختصاص داد. بالاترين بهره‌وري نيتروژن بر اساس عملكرد دانه (۳۹/3‌كيلوگرم دانه بركيلوگرم نيتروژن خاك) و زيست توده (۴۸/۳۳‌كيلوگرم ماده خشك بر‌كيلوگرم خاك) در شرايط عدم استفاده از كود نيتروژن و رقم بيرجند به‌دست آمد كه اختلاف معني داري با تيمار 40‌كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار و رقم بيرجند نداشت. با توجه به نتايج حاصله به‌‌منظور صرفه‌جويي در ميزان مصرف كود و جلوگيري از تبعات منفي ناشي از زيادي مصرف آن، مصرف ۴۰‌كيلوگرم كود اوره در هكتار و استفاده از رقم بيرجند با رعايت تاريخ كاشت بهينه (با توجه به ديررس‌بودن آن) براي كشت عدس به‌صورت ديم در منطقه مورد مطالعه، مطلوب به‌نظر مي رسد.