كارايي فيزيولوژيك خيارهاي پيوندي بر اساس نوع پايه، دماي محيط ريشه و مقادير نيتروژن

Physiological Efficiency of Grafted Cucumbers based on Rootstock Type, Root Zone Temperature and Nitrogen Levels

به‌منظور ارزيابي پايه ­هاي تجاري و بومي خيار در شرايط پيوند نسبت به مصرف مقادير متفاوت نيتروژن در دماهاي مختلف ريشه، اين پژوهش به‌مدت يك‌­سال در گلخانه تحقيقاتي گروه علوم باغباني، دانشكده كشاورزي، دانشگاه صنعتي اصفهان، در سال 1393 انجام شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل، در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار، با تيمارهاي سه سطح نيتروژن (100‌% نيتروژن در محلول غذايي جانسون به‌عنوان شاهد برابر با 10/11 ميلي‌مولار نيتروژن، 75‌% نيتروژن در محلول غذايي برابر با 7/582 ميلي‌مولار و 50‌% نيتروژن در محلول غذايي برابر با 5/055 ميلي‌مولار)، دو سطح دما (15 درجه سلسيوس دماي كم ‌ناحيه ريشه و 25 درجه سلسيوس دماي بهينه ‌ناحيه ريشه) و پايه­‌هاي مختلف شامل كدو قلياني (Lagenaria siceraria) (Rls)، كدو حلوايي هيبريد رقم فرو (Cucurbita moschata×Cucurbita maxima. cv. Ferro) (Rcf)، كدو حلوايي توده بابل (Rsb) (C. moschata cv. Babol)، كدو حلوايي توده ساري (Rcm) (C. moschata cv. Sari)، و و خيار بومي اصفهان (Res) (Cucumis sativus cv. Isfahan)، و شاهد خيار غيرپيوندي (Rn) (Cucumis sativus cv. DavosII) انجام شد. نتايج نشان داد كه بيشترين وزن تازه اندام هوايي و ريشه و همچنين وزن خشك ريشه متعلق به پايه­ قلياني است و پايه ساري بيشترين وزن خشك شاخساره را داشت. اثر تنش دماي ريشه بر رشد شاخساره بيش از تنش نيتروژن بود و كاهش بيشتري را در وزن تازه و خشك شاخساره ايجاد كرد. اثر دماي كم ناحيه ريشه نسبت به ميزان نيتروژن تأثير بيشتري بر فتوسنتز پايه‌­هاي ساري، قلياني، اصفهان و غيرپيوندي داشت. به نظر مي‌­رسد كه پايه‌­هاي كدو حلوايي توده ساري و قلياني نسبت به ساير پايه‌­ها توانايي حفظ رشد و شرايط فيزيولوژيك خيار را در تنش نيتروژن بيش از تنش دمايي داشته و پايه كدو حلوايي هيبريد رقم فرو بهترين شرايط رشد را در تنش دمايي كم‌ريشه فراهم ساخت. در كل، با مقايسه دو تنش (ميزان نيتروژن و تنش دماي ريشه پيوند در تنظيم رشد)، سطوح مختلف نيتروژن كاراتر از تنش دمايي عمل كردند.

To evaluate the commercial and local cucumber rootstocks in grafting conditions at different nitrogen (N) levels and temperatures of the rootzone, this research was conducted for a year in the Research Greenhouse of the Department of Horticulture, College of Agriculture, Isfahan University of Technology in 2014. The research was a factorial experiment based on completely randomized design with 3 replications, three N treatments (100% N in Johnson solution (10.11 mM) as control, 75% N in Johnson solution (7.582 mM) and 50% N in Johnson solution (5.055 mM)), two temperatures (15 C as low temperature in the root zone and 25 C as optimum root zone temperature) with different rootstocks including Cucurbita Lagenaria siceraria (Rls), Cucurbita moschata cv. Ferro (Rcf), Cucurbita moschata cv. Babol (Rsb), Cucurbita moschata cv. Sari (Rcm), Cucumis sativus cv. Isfahan (Res) and Cucumis sativus cv. DavosII (Rn) as control. Results showed that the highest fresh weight of the shoots and roots and roots dry weight belonged to the Rls, and the Rcm rootstock had the highest dry weight of the shoots. The effect of root zone temperature stress on shoot growth was more than N stress and caused a greater reduction in shoots fresh and dry weight. The effect of low rootzone temperature, compared to N stress, had greater effect on the photosynthesis of Rcm, Rls, Res and Rn rootstocks. It seems that Rcm and Rls had better ability in maintaining of cucumber growth under N stress than temperature stress. The Rcf maintained the best growth conditions in low root zone temperature. In general, comparing the two stresses, (N and low temperature stress in grafting, in growth regulation), different levels of N were more effective than temperature stress.