خوانش روان‌شناختي «خوف از خدا» مبتني بر انديشه‌ علامه طباطبائي: ارائه مدل پديدآيي

انديشمندان در رويكردهاي مختلف در روان‌شناسي، به مطالعه دين و سازه‌هاي هيجاني آن پرداخته‌اند و سرآغازي براي مطالعه روان‌سنجي در خصوص دين و پديده‌هاي ديني ايجاد نموده‌اند. هدف اين پژوهش، تدوين مدل پديدآيي خوف از خدا، مبتني بر ديدگاه علامه طباطبائي است. براي تدوين مدل پديدآيي، از روش تحليل محتواي استنباطي استفاده شد. جامعه‌ متني پژوهش، آثار مكتوب علامه طباطبائي و نمونه متني تحقيق، 12 جلد از تفسير الميزان است. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه مدل پديدآيي هيجان خوف از خدا، مبتني بر دو حيطه كلي هستي‌شناختي و روان‌شناختي است و داراي چهار سطح (آگاهي، شناخت، هيجان و رفتار) است. همچنين، در فرايند پديدآيي خوف از خدا، عنصر شناختي شامل شناخت هدف، شناخت ويژگي‌هاي خدا و آگاهي از خصوصيات انسان؛ عنصر انگيزشي شامل انگيزه دفع ضرر و عنصر رفتاري شامل اجتناب از منشأ ترس و پيشروي به سمت هدف مي‌شود. بنابراين، هيجان خوف از خدا، مبتني بر انديشه علامه طباطبائي از تعريف و داراي مدل پديدآيي روان‌شناختي برخوردار است.