عوامل مؤثر در ريزازديادي بادام‌كوهي (Amygdalus scoparia Spach.)

Effective factors on micropropagation of wild almond (Amygdalus scoparia Spach)

بادام كوهي (Amygdalus scoparia Spach.)، كه توزيع گسترده‌اي در مناطق وسيعي از كشور دارد، از ارزش‌هاي زيست‌محيطي و دارويي برخوردار است كه به ‌دلايل مختلف در معرض فرسايش ژنتيكي قرار گرفته و بايد احيا شود. تكثير رويشي پايه‌هاي برتر از اين گونه مستلزم بهينه‌كردن روشهاي مختلف از جمله ريزازديادي است. در اين پژوهش اثر ژنوتيپهاي مختلف، هورمون پاشي قبل از برداشت نمونه از درخت و محيط كشت بر ويژگي‌هاي مورد نظر در ريزازديادي، (تعداد جوانه، تعداد شاخساره، طول شاخساره و شادابي نمونه‌ها) مطالعه شدند. بر اساس نتايج حاصل، تاريخ نمونه گيري بعد از هورمون ‌پاشي و ژنوتيپهاي مورد استفاده بر همه صفات مطالعه‌‌شده اثر معنيداري داشتند. بهترين تاريخ نمونه گيري براي ريزازديادي اين گونه از نظر تعداد جوانه هاي جانبي توليدي ده روز بعد از هورمون پاشي بود. ژنوتيپهاي سه‌گانه از نظر توليد تعداد جوانه متفاوت بودند و واكنشهاي متفاوتي به شرايط عمومي ريزازديادي نشان دادند. از نظر تعداد شاخه توليدي، برداشتهاي ده روز بعد از هورمون پاشي بيشترين تعداد شاخه را توليد كردند. به‌طور كلي مي‌توان گفت كه پايه‌هاي مختلف بادام واكنش‌هاي متفاوتي به ريزازديادي نشان دادند و ارائه يك محيط كشت واحدي كه براي ژنوتيپ‌هاي مختلف آثار يكساني داشته باشد نياز به مطالعات گسترده‌تري دارد. هورمون‌پاشي قبل از نمونه‌برداري بر روي درختان هدف و در تاريخ مناسب به نوعي مي‌تواند اين اثر را تعديل كند. با اين حال ژنوتيپ شماره 1 از نظر تعداد جوانه و طول شاخه نتيجه بهتري داشت و محيط كشت DKW هم از برتريهاي نسبي برخوردار بود.

Wild almond (Amygdalus scoparia Spach.), with a wide distribution in Iran, is a medicinally and ecologically important plant. This species is exposure to genetic erosion, so it should be considered for reclamation. Vegetative propagation of selected trees of the species depends on optimization of various methods such as micropropagation. In this study, effects of different genotypes, culture medium and application of plant growth regulators on micropropagation characteristics of A. scoparia (number of buds and shoots, shoot length and leaf freshness) were investigated. Results showed that sampling date and type of genotype had significant effects on all characteristics tested. The best sampling date for the highest shoot and lateral axillary bud production was 10 days after application of the plant growth regulator. Different genotypes significantly varied in axillary bud production. As an overall conclusion, different stands of wild almond responded differently to micropropagation. Therefore, presenting a unique culturing medium with similar effects on different genotypes needs more investigation. Application of plant growth regulators on target plants before sampling could alleviates the problem. However, genotype number one was relatively better based on number of buds and shoot length. DKW culturing medium was better than MS medium for propagation of wild almond.